Bomby GBU naprowadzane laserem – poradnik F-16C Viper

Spis treści:
Bomby GBU-10 i GBU-12
Niezbędne przyciski
Jak nie zgubić celu podczas oświetlania laserem?
Jak zmienić kod lasera dla bomby
Jak zmienić kod lasera TGP
Ustawienia bomb GBU10 i GBU12
Atak bombą GBU10/12 przy oświetlaniu laserem TGP
Atak bombą GBU10/12 z jednostką JTAC

Bomby GBU-10 i GBU-12

Bomby GBU-12 i GBU-10 Paveway II (Laser Guided Bomb) należą do grupy broni „inteligentnej” precyzjnego rażenia. Ich podstawą są zwykłe bomby ogólnego przeznaczenia Mk-82 i Mk-84, do których dodano zestaw do naprowadzania laserem Paveway II firmy Rytheon. Składa się on z sensora na dziobie do śledzenia wiązki lasera oraz płetw sterujacych z tyłu, dzięki którym bomba może zmieniać swój tor lotu i trafić dokładnie w punkt oświetlany laserem.

GBU-12 to mniejsza wersja o wadze 227 kg (500 funtów) bazująca na bombie Mk-82. GBU-10 to większy ładunek burzący bomby Mk-84 o wadze 908 kg (2000 funtów). W użyciu znajdują się od 1976 roku. F-16C może jeszcze przenosić bombę GBU-24 Paveway III. To nieco nowocześniejsza konstrukcja systemu naprowadzania i została opisana w osobnym artykule – TUTAJ.

Bomby naprowadzane laserem wymagają stałego oświetlania celu aż do momentu trafienia w cel. Można to zrobić z własnego samolotu za pomocą zasobnika celowniczego TGP Litening II albo wykorzystując wiązkę lasera innej jednostki – naziemnej lub samolotu czy śmigłowca. W DCS World może to być oddział JTAC w misjach single player lub inny gracz w trybie multiplayer. Tylko wtedy bomby LGB są dla pilota bronią „odpal i zapomnij”.

Laser zasobnika TGP może automatycznie oświetlać cel przez wyznaczony czas do momentu trafienia albo można go aktywować manualnie. W rzeczywistości moment rozpoczęcia oświetlania jest dość istotny – nie można go rozpocząć zbyt wcześnie ani zbyt późno. W DCS World zależnie od pułapu lotu sprawdzają się wartości od 12 do 18 sekund przed uderzeniem w cel.

Zalety bomb naprowadzanych laserem:

  • bardzo duża precyzja trafień
  • możliwość niszczenia celów ruchomych

Wady bomb naprowadzanych laserem:

  • konieczność oświetlania laserem aż do trafienia – nie są bronią „odpal i zapomnij”
  • wymagają dość dobrej pogody i widoczności celu, bez chmur
  • laser jest podatny na zakłócenia, „zgubienie” celu podczas oświetlania

Używanie bomb naprowadzanych laserem wymaga dobrej znajomości obsługi zasobnika celowniczego TGP Litening II, opisanego TUTAJ.

Niezbędne przyciski

WPN REL – zwalnianie bomb
RDR cursor – kontrola kamery TGP
Display Management Switch Down – aktywacja ekranu TGP jako SOI
Target Management Switch Up – oznaczanie celu Area Track/Point Track
Cage/Uncage – „uwolnienie kamery TGP do wyszukania celu oświetlanego przez JTAC
Expand/FOV – pole widzenia szerokie/wąskie
MAN Rng Knob CW/CCW – stopień przybliżenia obrazu
Gun Trigger – manualne oświetlanie laserem celu

Jak nie zgubić celu podczas oświetlania laserem?

Oświetlanie celu laserem trwa raptem kilkanaście sekund w końcowej fazie lotu bomby. Jakiekolwiek zerwanie wiązki w tym czasie może jednak spowodować duże zejście bomby z prawidłowego toru lotu przez przerwę w naprowadzaniu i w konsekwencji uderzenie w zupełnie inny, przypadkowy punkt terenu lub obiekt.

Wiązka lasera może zostać zakłócona przez nadejście grubej warstwy chmur między samolot, a cel, przez niewłaściwe sterowanie samolotem lub zbytnie oddalenie się od celu. Wtedy maszyna może albo za bardzo oddalić się od celu, albo spowodować, że obiektyw kamery i promień lasera nałożą się na jakieś elementy kadłuba czy podwieszanych zbiorników paliwa, próbując utrzymać się na oznaczonym celu.

Utrzymanie wiązki jest o wiele łatwiejsze na większych wysokościach, powyżej 20 tysięcy stóp, bo wtedy TGP „patrzy” głównie prosto w dół. Nawet wtedy warto pamiętać o podstawowych zasadach orbitowania wokół celu. Przydaje się to nie tylko podczas oświetlania laserem, ale i wydłużonego krążenia nad rejonem misji, np. przy przeszukiwaniu terenu.

Podwieszenie TGP pod prawym mocowaniem Hard Point wymusza krążenie w prawą stronę. Dzięki temu są mniejsze szanse, że jakaś część samolotu przesłoni kamerę.

1.
Tuż po zwolnieniu bomby skręć w lewo ok. 45 stopni od celu i wyrównaj lot.

2.
Obserwuj cel na TGP. Gdy mniej więcej zrównasz się z nim, co widać po tym, że TGP patrzy na niego centralnie z góry, zrób drugi zwrot, tym razem w prawo i utrzymuj samolot w takim przechyle, krążąc wokół celu i mając go ciągle po prawej stronie.

3.
Dzięki temu TGP będzie miał zawsze niezakłóconą linię widzenia. 

4.
W przypadku dłuższego orbitowania włącz utrzymywanie wysokości autopilota PITCH ALT HOLD i przechyłu ROLL ATT HOLD.

Jak zmienić kod lasera dla bomby

Wspólna akcja wielu samolotów z uzbrojeniem naprowadzanym laserowo może spowodować chaos w powietrzu, gdy równocześnie aktywowanych jest wiele promieni lasera i spada równie tyle bomb. Śledzenie właściwej wiązki lasera przez wyznaczoną do tego bombę zapewniają indywidualne kody ustawiane zarówno w samej bombie, jak i urządzeniu emitującemu laser. Przykładowo bomba zakodowana na 1455 będzie naprowadzać się wyłącznie na wiązkę lasera zakodowanego na 1455.

W F-16C Viper zmianę kodu w bombie można dokonać wyłącznie na ziemi – zajmuje się tym obsługa uzbrojenia w bazie lotniczej. W DCS World można zakodować bomby albo w edytorze misji, albo na płycie lotniska przed procedurą Cold Start, przy wyłączonym silniku. Generalnie kod bomby powinien być już ustawiony przed misją lub znajdować się w dokumentach odprawy, by można było go zmienić przed startem. W misjach single player zwykle nie ma potrzeby tego robić, chyba że lista zadań mówi inaczej.

Domyślny kod lasera to zawsze 1688.

1.
W edytorze misji zaznacz samolot gracza i kliknij na ostatnią pozycję menu konfiguracji samolotu oznaczoną trzema kropkami. Możesz tu ustawić trzy cyfry za jedynką.

2.
Na płycie lotniska wywołaj Kneeboard wciskając RShift + K. Kombinacją klawiszy pokazaną na karcie możesz zmienić cyfry kodu. RS to RShift (prawy), a RA to RAlt (prawy).

Jak zmienić kod lasera TGP

Kod lasera zasobnika TGP musi odpowiadać kodowi bomby LGB, aby to mogła się po jego wiązce naprowadzić na cel. Domyślne ustawienie to zawsze 1688 i jeśli dokumenty odprawy nie mówią inaczej, zwykle nie trzeba tu nic zmieniać. Jeśli jednak jest to konieczne, kod lasera ustawia się na konsoli UFC. Ze względów bezpieczeństwa wszystkie operacje związane z laserem wykonuje się po starcie, już w powietrzu.

1.
Przy słabej dokumentacji misji można zawsze podejrzeć kod bomby wyświetlając Kneeboard (RShift + K).

2.
Wybierz „LIST”, potem „M-SEL 0” dla menu MISC, „5” dla menu LASR.

3.
Pierwsza pozycja TGP CODE to kod zasobnika celowniczego, który musi być identyczny, jak kod bomb. Jeśli trzeba go zmienić, wpisz właściwy klawiaturą numeryczną na panelu UFC i potwierdź ENTR.

4.
Przełącznik „dobber” down (w dół) podświetli kolejne pozycje. Kod LST CODE to kod lasera sojuszniczej jednostki, np JTAC, która może oświetlić cel dla naszych bomb. Zmieniamy go dopiero wtedy, gdy dostaniemy potwierdzenie przez radio, w dokumentach odprawy jaki kod będzie miał sojusznik.

5.
LASER ST TIME pozwala ustawić ilość sekund do uderzenia bomby w cel, przy których rozpocznie się automatyczne oświetlanie laserem. Przy domyślnych 8 laser włączy się na 8 sekund przed uderzeniem. Zależnie od pułapu operacyjnego wartość tą warto zmienić na 12-18 sekund. Można to zrobić tuż przed atakiem.

6.
„Dobber” RTN przywraca domyślne menu na wyświetlaczu DED.

Ustawienia bomb GBU

1.
Włacz tryb ataku celów naziemnych przyciskiem A-G.

2.
Na prawym ekranie pojawi się strona SMS z ustawieniami uzbrojenia. Włącz tryb ataku CCRP przyciskami wokół monitora lub na drążku przyciskiem MSL STEP. Zrzut bomb kierowanych laserem jest też możliwy przy innych trybach, ale ten wykorzystuje się najczęściej. CCRP pozwala zrzucić bombę z dużej wysokości wyliczając odpowiedni moment do zwolenienia ładunku oraz przygotowuje od razu zasbnik TGP do wyszukiwania i oznaczenia celu.

Przycisk 4GB12 pozwala przełączać się pomiędzy typami przenoszonego uzbrojenia A-G, np. drugim typem bomb GBU10.

3.
W ustawieniach najbardziej istotna jest opcja zrzucenia pojedynczej bomby SGL lub pary PAIR. Przy broni precyzyjnego rażenia zwykle stosuje się atak jedną sztuką na raz, ale jeśli cele są zgrupowane bardzo blisko siebie lub chodzi o budynek o dużej powierzchni, można wtedy rozważyć zrzucenie pary bomb. Wciśnij przycisk 1 SGL dla 1 PAIR, jeżeli chcesz zrzucić parę bomb.

4.
Alternatywnie można wybrać ilość pulsów każdego zwolnienia pojedynczej bomby lub pary. W ten spsoób można np. zrzucić trzy bomby pojedynczo przy jednym wciśnięciu spustu.

5.
Przy zrzucie kilku bomb warto określić odległość między nimi w jakiej uderzą w ziemię. Służy do tego funkcja IMPACT SPACING pod przyciskiem xxFT, gdzie wpisujemy odowiednią wartość w stopach i potwierdzamy ENTR. 50 stóp to ok. 15 metrów.

6.
Niestety, funkcje zapalnika NOSE. TAIL, NOSETAIL i powiązane z nimi funkcje w menu CNTL związane z opóźnieniem uzbrojenia zapalnika AD i kąta zwolnienia REL ANG obecnie nie są w DCS World zaimplementowane. Ich zmiana nie ma żadnych skutków przy trafieniu w cel.

Atak bombą GBU przy oświetlaniu laserem TGP

1.
Włącz tryb atakowania celów naziemnych A-G. Koniecznie uzbrój laser ustawiając przełącznik na górną pozycję ARM. Główny przełącznik uzbrojenia oczywiście też musi być na ARM.

2.
Wyświetl na Kneeboardzie (RShift + K) kod lasera dla bomb i potwierdź, że kod lasera TGP jest taki sam. Popraw czas automatycznej aktywacji lasera, jeśli to konieczne.

3.
Na jednym ekranie wyświetl obraz z zasobnika celowniczego TGP. Wybierz i oznacz cel (TMS Up). Dla dużych obiektów terenowych może być w trybie AREA TRACK. Dla małych obiektów, pojazdów, pojazdów w ruchu i innych celów precyzyjnych wybierz tryb POINT TRACK.

4.
Na HUDZie pojawi się długa pionowa linia ASL (Azimuth Steering Line) ułatwiająca lot prosto nad cel. Leć tak, by była na środku wskaźnika kierunku lotu. Na dole znajduje się licznik odmierzający czas do zwolnienia bomb. Obserwuj go aż dojdzie do 10 sekund, cały czas utrzymując kurs na cel z linią ASL po środku.

5.
Na HUDzie pojawi się jeszcze dynamiczny wskaźnik Loft Release Angle Scale odmierzający odległość od 10 mil do celu, ale przyda się on tylko przy zrzucaniu bomb metodą TOSS (Loft) opisaną w osobnym rozdziale.

6.
Gdy licznik osiągnie 10 sekund na górze pojawi się kreska – marker Release Cue, która zacznie opadać aż do wskaźnika kierunku lotu. Pierwszy opad dotyczy jednak metody TOSS i można go zignorować.

7.
Warto jednak już wtedy wcisnąć i przytrzymać spust broni WPN REL, bo zależnie od parametrów lotu, zaraz pojawi się kolejne odliczanie do zrzutu i kolejny opad markera Release Cue. Grot na wskaźniku Loft Release Angle Scale będzie już na dole skali.

8.
Trzymaj cały czas wciśnięty spust WPN REL. Gdy marker Release Cue dojdzie do wskaźnika kierunku lotu, a timer do 000:00, bomby zostaną automatycznie zwolnione, co będzie można usłyszeć i poczuć.

9.
Od razu skręć w lewo pod kątem 45 stopni i odbij trochę od celu. Szybko wyrównaj poziom i leć obserwując cel na ekranie TGP.

10.
Gdy będziesz mniej więcej nad nim, zrób zwrot na prawo i utrzymuj samolot w delikatnym skręcie tak, by zataczać kręgi dookoła celu mając go zawsze w pewnej odległości z prawej strony.

11.
Na ekranie TGP znajduje się timer odmierzający czas do uderzenia bomby w ziemię. Gdy timer osiągnie wartość ustawioną w LASER ST TIME, wiązka lasera aktywuje się automatycznie. Widać to po migającym kodzie lasera i literze L – również na HUDzie.

12.
Utrzymuj samolot w zwrocie i niezakłócną linią widzenia na cel aż do trafienia. Po uderzeniu laser wyłączy się sam po 30 sekundach. Zawsze możesz też manualnie aktywować laser wciskając spust działka Gun Trigger.

Atak bombą GBU z jednostką JTAC

1.
Włącz tryb atakowania celów naziemnych A-G. Główny przełącznik uzbrojenia oczywiście też musi być na ARM. Nie musisz uzbrajać lasera, bo i tak nie będziesz go używał. Włącz tryb zrzucania bomb CCRP. Ustaw TGP na jednym z ekranów.

2.
Połącz się z jednostką JTAC i wymień komunikaty aż otrzymasz standardowe „9-line” z parametrami ataku i celu. Zapisz najważniejsze informacje:

  • TARGET – typ celu
  • 1688 – Markwd by laser – kod lasera jednostki JTAC 
  • COORDINATES – współrzędne celu w standardzie UTM, czyli siatki militarnej MGRS.
  • ELEVATION – wysokość celu nad poziomem morza MSL.

Historę komunikatów można wyświetlić wciskając ESC -> Message History

3.
Jeśli to konieczne, zmień kod lasera LST na ten podany przez radio.

4.
Jeśli podana lokacja nie jest blisko żadnego istnieącego w planie lotu punktu nawigacyjnego, stówrz nowy Steerpoint z podanymi współrzędnymi. Steerpoint według UTM może mieć numer od 21 do 25 i można go stworzyć za pomocą funkcji DEST lub STRP na konsoli UFC. Dokładne instrukcje znajdują się w rozdziale Destination i Offset Aimpoints – TUTAJ.

5.
JTAC nie poda jedynie numeru siatki GRID dla największej części terenu. Można go odczytać z mapy F10, wciskając LAlt + Y.

6.
Po wyznaczeniu steerpointu z rejonem działań JTAC skieruj tam kamerę TGP.

7.
Kontynuuj wymianę komunikatów z JTAC aż do pozycji LASER ON.

8.
Po usłyszeniu komunikatu LASING, aktywuj ekran z TGP (DMS Down) i wciśnij przycisk CAGE/UNCAGE.by obiektyw przeszedł w tryb automatycznego wyszukiwania wiązki lasera. Na ekranie TGP zacznie poruszać się mała kropka Situation Cue, pokazująca gdzie akurat patrzy kamera. Napis LSS będzie w ramce.

9.
Gdy wiązka lasera zostanie przechwycona przez TGP, krzyż celowniczy zalockuje się na celu.

10.
Zrzuć bombę w trybie CCRP według symboli na HUDzie.

11.
Po zwolnieniu można odlecieć albo śledzić na ekranie efekty trafienia.

 

Ściągnij wersję PDF

2 Replies to “Bomby GBU naprowadzane laserem – poradnik F-16C Viper”

    1. W najbliższym czasie będą końcowe wpisy do F/A-18C i F-16C. Co później? Zobaczymy. F-14 raczej nie, A-10 być może? Najprawdopodobniej będzie jakaś ankieta, żeby było to coś, co pomoże jak największej ilości osób.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *