Spis treści:
Wprowadzenie
Niezbędne przyciski
Włączanie radaru
Opis ekranu radaru AG
Podstawy obsługi radaru i tryb RBM Real Beam Map
Tryb HRM High Resolution Map
Oznaczenie celu na radarze – TGT
Jak skierować TGP na wybrany punkt na radarze – CUE
Tworzenie markpointa na radarze AG
Tryb GMT Ground Moving Target
PVU – tryb Precision Velocity Update
AGR – tryb Air to Ground Ranging

Wprowadzenie

F-15E jest wyposażony w doplerowski radar AN/APG-70 mogący działać w trybie wykrywania celów powietrznych Air to Air oraz celów naziemnych w trybie Air to Ground. Specjalna funkcja zamrażania obrazu mapy terenu i zapisywania w pamięci dodatkowego obrazu pozwala przełączać się między trybami AA i AG, by sprawdzać obecność zagrożeń, a następnie szybko wrócić do oznaczania celów naziemnych bez konieczności ponownego generowania mapy. Obsługą radaru zwykle zajmuje się WSO na tylnym fotelu, ale pilot ma również  kontrolę nad funkcjonalnością radaru. Z tyłu w kokpicie WSO ma więcej funkcji przypisanych do Hand Controllerów systemu HOTAS, pilot musi korzystać z przycisków wokół ekranu MFD.

Radar AN/APG-70 w trybie Air to Ground może działać w następujących podtrybach:

• RBM (Real Beam Map) – domyślny tryb mapy w niskiej rozdzielczości, można przy nim włączyć podtryb wykrywania celów ruchomych. Zaletą trybu jest natychmiastowe odświeżanie mapy
• HRM (High Resolution Map) – tryb tworzenia mapy w wysokiej rozdzielczości, ze skalą obrazu w stopach (max do 8,5 stopy), mapa powstaje wolniej (od 2 do 18 sekund)
• GMT (Ground Moving Targets) – tryb wykrywania celów ruchomych, jadących pojazdów, maksymalny zasięg wykrywania celów ruchomych to 32 mile
• PVU (Precision Velocity Update) – tryb kasowania błędów we wskazaniach nawigacji inercyjnej, by uzyskać bardziej dokładny obraz mapy (używany w erze przed nawigacją EGI GPS)
• AGR (Air to Ground Ranging) – pasywny tryb ustalania odległości do celu

Powyższe tryby mogą działać w różnych podtrybach i często uzupełniają się, działając jednocześnie lub jako kolejny etap działań.

Niezbędne przyciski

Kokpit pilota:

• Auto Acquisition Switch FWD – zmienia rozmiar okna Display Window
• Auto Acquisition Switch AFT – zmienia rozmiar okna Display Window
• Auto Acquisition Switch PRESS – przejście z trybu MAP do PVU
• Castle Switch Left / Right – aktywacja ekranu z radarem
• Target Designation Control (TDC) Axis / Fwd, Aft, Left, Right – poruszanie kursorem radaru
• Target Designation Control (TDC) PRESS – przycisk wykonania akcji kursora, akceptacji błędów w trybie PVU
• Boat Switch AFT – kasuje oznaczenie celu na radarze
• Antenna Elevation Control – zmiana kąta wychylenia antenty / zasięgu skanowania w trybie GMT
• Left Multifunction Switch – funkcja Freeze
• Coolie Switch UP Short – przełącza steerpointy na radarze

Kokpit WSO (Hand Controller):

• Auto Acquisition Switch FWD – zmienia rozmiar okna Display Window, z Triggerem Half Action zmiana skali radaru w podtrybie IGMT
• Auto Acquisition Switch AFT – zmienia rozmiar okna Display Window, z Triggerem Half Action zmiana skali radaru w podtrybie IGMT
• Auto Acquisition Switch PRESS – przejście z trybu MAP do PVU, z funkcją TGT kasuje cel oznaczony na radarze
• Target Designation Control (TDC) Axis / Fwd, Aft, Left, Right – poruszanie kursorem radaru, z wciśniętym triggerem Half Action – zmiana kąta wychylenia anteny radaru
• Trigger Full Action – przycisk wykonania akcji kursora, akceptacji błędów w trybie PVU
• Laser Fire Button – włącza funkcję Freeze
• Castle Switch Left – włącza funkcję kursora CUE / MARK
• Castle Switch Right – włącza funkcję kursora UPDATE
• Castle Switch FWD – włącza funkcję kursora MAP
• Castle Switch AFT – włącza funkcję kursora TGT
• Castle Switch PRESS – przełącza steerpointy na radarze
• Coolie Switch Left / Right – aktywacja ekranu z radarem

Włączanie radaru

1.
Upewnij się, że przełącznik radaru na lewej konsoli pilota jest w pozycji ON. Radar zacznie działać dopiero po starcie, gdy wyłączy się zabezpieczenie Weight on Wheels.

2.
Ustaw właściwy ekran menu przyciskiem M i z listy funkcji wybierz A/G RADAR.

3.
Ekrany z tyłu obsługuje się identycznie, ale weź pod uwagę, że radaru AG nie można wyświetlić na kolorowych monitorach MFD, w przeciwieństwie do radaru AA.

4.
Aby ekran z radarem stał się aktywny, przytrzymaj przycisk Castle Switch Left lub Right (zależnie od monitora) na miejscu pilota. Na dole pojawią się cztery pionowe kreski pokazujące, że monitor jest aktywny jako Sensor Of Interest. W kokpicie WSO do aktywacji ekranu służy przycisk COOLIE SWITCH Left lub Right na drążku HAND CONTROLLER.

5.
Gdy druga osoba z załogi używa właśnie radar, najpierw pojawi się napis ostrzegawczy RADAR IN USE. Jeśli nadal chcesz przejąć kontrolę, po prostu wciśnij odpowiedni przycisk ponownie.

Opis ekranu radaru AG

1. dane pozycji kursora radaru: AZ – Azimuth, odchylenie w prawo lub lewo, R – Range – odległość kursora od samolotu, ALT – Altitude – zakres wysokości pokrywanej przez radar w punkcie kursora
2. Antenna Elevation – wychylenie anteny w pionie, sterowane osią/przyciskami Antenna Elevation – im wyżej skierowana, tym mapowany jest teren znajdujący się dalej przed samolotem
3. North – wskaźnik północy w stosunku do pozycji samolotu
4. Ikony punktów nawigacyjnych i punktów-celów
5. Kursor radaru
6. SEC – przewidywany czas w sekundach tworzenia mapy terenu w punkcie kursora; XXX-XXX pozycja kursora względem punktu Bullseye
7. granice skanowanego obszaru – ustawionego azymutu

1. DCL – Declutter – „odśmiecenie” obrazu – usuwa ikony punktów nawigacyjnych, strzałkę północy i Pattern Steering Line jeśli jest obecna
2. GC – Gain Control – stopień intensywności odbić radaru, ich jasności
3. < > – regulacja jasności całego ekranu radaru
4. przycisk zmiany podtrybów radaru: RBM, GMT, HRM, PVU
5. przycisk zmiany funkcji kursora radaru: MAP, UPDT, TGT, CUE, MARK, działa również z przyciskami Castle Switch (WSO)
6. XX Display Window Size – skala wielkości okna pod kursorem, w którym tworzy się obraz mapy, sterowana również przyciskiem Auto Acquisition Switch
7. FULL / HALF / QUARTER – skala azymutu – szerokości skanowanej przestrzeni: pełna, połowa, ćwiartka – skanowany obszar przesuwa się razem z kursorem, jeśli jest mniejszy niż FULL
8. IGMT – Interleaved Ground Moving Target – podtryb włączający wykrywanie ruchomych celów w trybie tworzenia mapy
9. M – wyjście do menu głównego
10. RCD – Record – nagrywa klatki obrazu radaru do folderu na dysku
11. skala wyświetlania radaru: 4,7-10-20-40-80-160 mil 
12. MN / IPVU – Interleaved Position Velocity Update – automatyczna aktualizacja co 1 minutę  dokładności nawigacji w erze przed GPS (w realu nigdy nie używana funkcja)
13. SP – Steerpoints – automatycznie umieszcza kursor radaru na kolejnych punktach nawigacyjnych i z powrotem na środek ekranu, działa przełączanie przyciskiem Coolie Switch Up (pilot) i Castle Switch Press (WSO)

Podstawy obsługi radaru i tryb RBM Real Beam Map

1.
Radar Air to Ground domyślnie działa w trybie RBM Real Beam Map, czyli wyświetlania mapy terenu przed samolotem w niskiej rozdzielczości. Daje ona ogólne pojęcie o topografii terenu, ciemniejsze punkty to obszary za wzgórzami, rzeki, jeziora, a jaśniejsze to często obiekty dające mocne odbicia radarowe, jak np. budynki. Pozwala wstępnie wytypować obszar do stworzenia znacznie dokładniejszej mapy HRM w dużej rozdzielczości.

2.
Dostosuj intensywność odbić Gain, jasność, skalę wyświetlania mapy i wychylenie anteny Elevation. W trybie RBM jakość terenu będzie bardzo słaba.

3.
Jeśli chcesz się skupić na mniejszym obszarze, możesz zawęzić pole skanowej przestrzeni przyciskiem regulacji azymutu – dzięki temu odświeżanie będzie szybsze. Dostępne opcje to Full 60 stopni, Half 30 stopni i Quarter 15 stopni

4.
Przy mniejszym azymucie obszar skanowania będzie przesuwał się wraz z przesuwaniem kursora.

5.
Włączenie trybu IGMT (Interleaved Ground Moving Target) nakłada na tryb mapy RBM obiekty, które się poruszają, np. pojazdy. Zaznaczone są one jako małe znaki „plus”.

Tryb HRM High Resolution Map

Tryb HRM High Resolution Map to tryb pozwalający uzyskać dokładniejszy obraz terenu w wysokiej rozdzielczości i ustalić, gdzie dokładnie znajduje się cel do zniszczenia. Polega na wieloetapowym powiększaniu kolejnych fragmentów mapy aż do uzyskania zadowalającego wyniku. HRM używa się zwykle, gdy dokładna pozycja celu nie jest znana – nie mamy jego współrzędnych i żaden punkt nawigacyjny nie pokrywa się z lokacją celu. Optymalna wysokość do wykonywania mapy HRM to 17-20 tyś. stóp.

1.
Możesz wykonać obraz całego terenu skanowanego przez radar w podtrybie PPI, wciskając przycisk trybów aż do HRM. Tak wygląda mapa w skali 80 mil. Zwróć uwagę na czarny pas po środku – to obszar bezpośrednio przed dziobem samolotu, w którym wykonanie obrazu mapy jest niemożliwe przez ograniczenia techniczne w doplerowskim radarze. Warto pamiętać, by skanując obszar z celem, zawsze był on po lewej lub prawej stronie samolotu, a nie bezpośrednio przed. Czas renderowania takiej mapy jest długi i jak widać na ekranie, wynosi 18 sekund. Obraz będzie się cały czas odświeżał co 18 sekund, chyba, że wciśnie się funkcję FREEZE.

2.
Teren przy skali 40 mil to o połowę szybsze renderowanie – 9 sekund i powiększenie obszaru, który był na samym dole na poprzednim screenshocie. Skanowanie całej mapy nie jest zbyt praktyczne i nie przybliża nas do lokalizacji celu. Może jedynie pomóc porównać teren z obrazem mapy kartograficznej i dać ogólne pojęcie patrząc na pozycję gór i zbiorników wodnych.

3.
Bez konieczności przechodzenia do trybu HRM, niemal z każdego głównego trybu radaru AG możesz wskazać kursorem wybrany obszar, który chcesz powiększyć do wysokiej rozdzielczości w podtrybie PATCH MAP. Upewnij się, że kursor ma aktywną funkcję MAP i wybierz rozmiar renderowanego okna mapy Windows Size (lub przyciskami Auto Acquisition). Na początku można wybrać większe okno, by zyskać ogólny widok na mapę, np. 10 mil. Załogi w praktyce nie stosowały większego okna, niż 4,7 mil.

4.
Jeśli kursor będzie zbyt blisko martwego obszaru na środku przed samolotem albo okno Windows Size będzie większe lub równe skali radaru, stworzenie mapy nie będzie możliwe i okno wokół kursora będzie przekreślone. Zniknie też czas generowania mapy w sekundach.

5.
Możesz przesunąć kursor w dowolne miejsce za pomocą gałki/przycisków TDC albo skorzystać z przycisku SP u góry (lub przyciski Coolie Switch Up u pilota i Castle Switch Press u WSO) i automatycznie umieścić go w wybranym punkcie nawigacyjnym/punkcie celu.

6.
Po umieszczeniu kursora w wybranym miejscu wciśnij TDC Press (pilot) lub Trigger Full Action (WSO). Ekran zmieni się na czarny, a timer zacznie odliczać sekundy do wygenerowania terenu.

7.
Po chwili pojawi się render terenu w wysokiej rozdzielczości i w wbranej skali (4,7 mili), pozwalający już odróżnić detale i wybrać obszar do dalszego powiększania.

8.
Ustaw najwyższą rozdzielczość okna renderowania mapy .67 i przesuń kursor na fragment do powiększenia. Wciśnij TDC Press lub Trigger, by zaktualizować mapę.

9.
Maksymalnie powiększony fragment pozwala już odróżnić poszczególne budynki na lotnisku, a nawet domyśleć się po kształtach, gdzie stoją zaparkowane samoloty. Jakość obrazu zależy od odległości i kąta pomiędzy samolotem i skanowanym obszarem – nie może być ani zbyt płytki (samolot leci za nisko), ani zbyt duży (samolot jest prawie nad celem). Im dalej od skanowanego terenu, tym wyżej powinien lecieć samolot.

10.
W podtrybie Patch pojawiły się nowe funkcje na ekranie radaru:

1. STB / PRG – Stabilized / Progressive – tryb odświeżania mapy. STB odświeża ciąge ten sam fragment pod kursorem; PRG zmienia obszar wraz z poruszającym się samolotem, czyli za każdym razem odświeża teren przesunięty o odległość, jaką przeleciał samolot
2. ML1/ML2 – MultiLook – renderowanie warstw mapy i nakładanie ich na siebiem by uzyskać dokładniejszy obraz. ML2 jest domyślne i nakłada kilka warstw, ML1 to jedna warstwa, mniej dokładna
3. .67 – skala rozdzielczości mapy, funkcja tylko informacyjna
4. PPI – natychmiastowe przejście do podtrybu PPI i pełnego obrazu całego terenu przed radarem
5. STO – Store – zapisuje „zamrożony” obraz mapy do pamięci i pozwala później natychmiast go przywołać. W ten sposób można pracować na dwóch różnych szczegółówych skanach terenu

Funkcja FREEZE – „stop klatka” obrazu radaru

Freeze „zamraża” aktualny obraz radaru i zatrzymuje kolejne odświeżania. Wciśnij przycisk LEFT MULTIFUNCTION SWITCH w kokpicie pilota lub LASER FIRE BUTTON w kokpicie WSO, by włączyć funkcję Freeze. U góry ekranu pojawi się napis FREEZE.

Store – zapis obrazu do pamięci

1.
Włącz funkcję FREEZE, by zatrzymać odświeżanie. Zaznacz opcję STO (Store), a następnie przycisk NEW.

2.
Obraz radaru przeskoczy do poprzednio stworzonej mapy. Odznacz funkcję STO.

3.
Od teraz przyciskiem NEW / OLD możesz przełączać się pomiędzy dwoma obrazami terenu w wysokiej rozdzielczości.

Oznaczenie celu na radarze – TGT

1.
Ustaw funkcję kursora TGT. Naprowadź kursor na obiekt do oznaczenia jako cel.

2.
Wciśnij TDC Press lub Triggerów (WSO). Na ekranie pojawi się napis DESIGNATE, a cel zostanie oznaczony symbolem trójkąta.

3.
Przy aktywnej broni AG odpowiednie symbole do przeprowadzenia ataku pojawią się na HUDzie.

4.
Oznaczenie celu można skasować przyciskiem BOAT SWITCH AFT.

Jak skierować TPOD na wybrany punkt na radarze – CUE

1.
Przydatną opcją jest możliwość automatycznego skierowania kamery zasobnika celowniczego TPOD na wybrany punkt pod kursorem na radarze AG. Ustaw na jednym monitorze obraz z radaru, a na drugim z zasobnika TPOD. Ustaw funkcję kursora CUE i naprowadź go na wybrany obiekt.

2.
Wciśnij TDC Press (Trigger Full Action w kokpicie WSO). Na ekranie pojawi się napis CUE, a kamera TPOD-a przeskoczy na wskazany punkt.

3.
Po zbliżeniu obrazu kamery można doprecyzować oznaczenie celu już przez zasobnik TPOD. Na screenie widać zaparkowane bombowce na mapie stworzonej przez radar i w kamerze TPOD.

Tworzenie markpointa na radarze AG

Kolejna funkcja kursora to oznaczenie punktu markpoint, czyli dodatkowego punktu nawigacyjnego, tworzonego za pomocą sensorów samolotu w czasie misji. Ustaw funkcję kursora na MARK. Naprowadź go na wybrane miejsce i wciśnij TDC Press (Trigger Full Action w kokpicie WSO). Pojawi się ikona punktu oraz jego nazwa Mx z kolejną cyfrą, Możesz w ten sposób stworzyć do 5 markpointów, które będą automatycznie nazywać się od M1 do M10. Jeśli stworzysz szósty markpoint, pierwszy zniknie itd.

Tryb GMT Ground Moving Target

1.
Tryb GMT służy do wykrywania poruszających się pojazdów. W przeciwieństwie jednak do radarów w F/A-18C czy F-16C, nie pozwala bezpośrednio oznaczyć i śledzić takiego celu. Można jedynie skierować kamerę zasobnika TPOD w rejon wykrytego ruchu, by kontynuować namierzanie kamerą. W trybie RBM możesz włączyć tryb IGMT (Interleaved Ground Moving Target), który nakłada na obraz mapy znaki „plus” oznaczające wykryte pojazdy. Mogą to być zarówno czołgi i inne wozy bojowe, jak i zwykłe samochody ruchu ulicznego, stąd ich duża ilość – do 100 kontaktów.

2.
Przyciskiem zmiany trybów możesz włączyć dedykowany tryb GMT – mapa wtedy zniknie dając czytelniejszy obraz „plusów”. Punktem odniesienia mogą być wtedy jedynie ikony punktów nawigacyjnych.

3.
Zakres skanowanej przestrzeni obrazują tu dwa kółka Range Coverage Circle – Max u góry i Min u dołu. Przy skali radaru 20 mil widać, że pokrywają przestrzeń od ok. 14 do 20 mil przed smaolotem. Dodatkowo gwiazdka z boku pokazuje granicę skanowania.

4.
Zakres skanu można regulować za pomocą gałki / przycisków ANTENNA ELEVATION. W trybie GMT przesuwa ona zasięg skanowania, co widać po przesuwających się kółkach Range Coverage Circle. Bez zmiany skali radaru skanowany jest w tym przypadku rejon 10 mili przed samolotem. Gwiazdki również zmieniły pozycję, pokazując granice skanu na skrajach stożka radaru.

5.
Skanowanie można zawęzić jeszcze bardziej rozmiarem azymutu, zmniejszając go do połowy HALF lub ćwiartki QUARTER i kierując kursor w wybrany rejon. Funkcja EL1-EL4 z kolei zwiększa ilość barów podczas jednego skanowania, co może dać dokładniejsze wyniki.

6.
Bez względu na wyniki skanu, tryb GMT polega na żmudnym kierowaniu kamery TPOD w miejsce wykrytych znaków „plus”, by za pomocą zasobnika zidentyfikować ważne cele ruchome do zniszczenia. Użyj opisanej wyżej funkcji kursora CUE, by skierować kamerę TPOD w rejon „plusów”.

7.
Podejrzany cel można dalej śledzić w trybie Point Track za pomocą zasobnika celowniczego TPOD.

PVU – tryb Precision Velocity Update

Jeśli misja odbywa się w czasach przed używaniem systemu GPS, dostępna będzie tylko nawigacja inercyjna INS. Wraz z coraz dłuższym czasem misji jej dokładność się pogarsza i pojawiają się błędy oraz odchylenia. To z kolei wpływa na jakość tworzonego obrazu w wysokiej rozdzielczości. Jeśli chcemy go poprawić, można skorzystać z trybu PVU (Precision Velocity Update), który aktualizuje dane nawigacyjne i ma wpływ na lepszy wygląd mapy.

1.
Ustaw tryb radaru PVU. Domyślnie zaznaczona jest aktualizacja dla komputera misji MN (Mission Navigator). Zamiast niej możesz wybrać INS – wykonywamy za pomocą anteny radaru w samolocie. Pozostałe opcje to:

• LAN / SEA (Land / SEA) – ląd / morze. Zmiana na SEA jest istotna tylko przy locie nad dużym zbiornikiem wodnym, morzem
• RST – (Reset) – restartuje cały proces aktualizacji od nowa
• CLR (Clear)- czyści poprzedni wykonane wyniki aktualizacji w trybie MN

2.
Zostaw podtryb MN lub wybierz INS. Poczekaj chwilę na wyświetlenie się błędów w sekcji RADAR. W podtrybie MN pokażą się one po ok. 10 sekundach –  wciśnij TDC Press (Trigger Full Action w kokpicie WSO), by wykonać proces aktualizacji, co potwierdzi napis UPDATE.

W podtrybie INS po pokazaniu się błędów wciśnij Update, a następnie przez ok. 3 do 6 minut wykonuj manewry, w tym zmiany kursu o 90 i 180 stopni, wznoszenie, opadanie, przyspieszanie, zwalnianie. Na koniec wciśnij ponownie Update (? – oficjalna instrukcja nie jest tu zbyt precyzyjna).

3.
Alternatywnie można wybrać automatyczną aktualizację, działającą w tle w każdym trybie radaru,  klikając na przycisk MN, który włączy podtryb IPVU (Interleaved Precision Velocity Update), ale w praktyce nie był on nigdy używany.

AGR – tryb Air to Ground Ranging

Tryb AGR to tryb pasywny, włącza się automatycznie bez konieczności inicjowania go za każdym razem, gdy komputer wylicza odległość od samolotu do aktywnego punktu w terenie. Dzieje się to np. 15 sekund przed zrzuceniem bomb w trybie AUTO lub podczas oznaczania punktu kamerą zasobnika celowniczego TPOD. Warto jedynie widzieć, że przez te krótkie chwile radar AG jest wyłączony z innego użytkowania.

Ściągnij wersję PDF