Spis treści:
Wprowadzenie
Niezbędne przyciski
Uruchomienie zasobnika AN/AAQ-14
Opis ekranu i funkcji TGP
Zmiana kodu lasera TGP
Wyszukiwanie celu
Śledzenie celu na TGP
Oznaczanie celu na TGP
Tworzenie Markpointa za pomocą TGP

Wprowadzenie

Zasobnik celowniczy (TPOD, TGP) AN/AAQ-14 to jeden z dwóch elementów systemu LANTIRN (Low Altitude Navigation and Targeting Infrared for Night), czyli zintegrowanego systemu nawigacyjno – celowniczego, opracowanego przez firmę Lockheed Martin w drugiej połowie lat 80. Składa się on z zasobnika nawigacyjnego AN/AAQ-13 i celowniczego AN/AAQ-14. 

AN/AAQ-14 posiada kamerę termowizyjną oraz laserowy dalmierz i znacznik. W przeciwieństwie do nowszych zasobników, nie posiada zwykłej kamery telewizyjnej – wymaga więc silnego kontrastu pomiędzy tłem i śledzonym obiektem. Zasobnik jest podwieszany tylko pod lewym hardpointem kadłuba.

TGP może być obsługiwany zarówno przez pilota, jaki operatora uzbrojenia WSO. Z tyłu więcej funkcji przypisanych jest do kontrolerów w kokpicie. Obsługa przyciskami HOTAS oferuje różne funkcje przy krótkim wciśnięciu (Short) i dłuższym przytrzymaniu (Long) tego samego przycisku.

Obraz z TPOD-a można wyświetlić na dowolnym monitorze. Monitory monochromatyczne MPD (zielony obraz) oferują bliższe przybliżenie obrazu niż kolorowe MPCD (szary obraz z TPOD-a). TPOD oferuje dość słabe przybliżenie i rozdzielczość w porównaniu z LITENING  i ATFLIR.

Niezbędne przyciski

Kokpit pilota:

• Occupy Pilot Seat – fotel pilota, domyślnie klawisz „1”
• Castle Switch Left / Right / Aft LONG – aktywacja ekranu z TGP
• Auto Acquisition Switch Forward LONG – tryb SnowPlow – kamera powraca do patrzenia przed siebie
• Auto Acquisition Switch Forward SHORT – zmiana przybliżenia FOV
• Auto Acquisition Switch Aft LONG – tryb STAB Space Stabilize – stabilizacja w przestrzeni
• Auto Acquisition Switch Aft SHORT – Cue – stabilizacja kamery na punkcie w terenie
• Auto Acquisition Switch PRESS – kasowanie oznaczenia celu
• Left Multifunction Switch – włączenie wiązki lasera
• Target Designation Control SLEW – oś poruszania kamerą
• Target Designation Control PRESS – aktywuje daną funkcje kursora (designate, mark, cue, update)
• Coolie Switch UP – kieruje kamerę na kolejne punkty nawigacyjne
• Boat Switch AFT (Undesignate / Missile Reject Switch) – kasowanie oznaczenia celu

Kokpit WSO:

• Occupy WSO Seat – fotel WSO, domyślnie klawisz „2”
• Coolie Switch Left / Right (RHC i LHC) – aktywacja monitora z TGP
• Target Designator Control (TDC) SLEW – oś poruszania kamerą
• Target Designator Control (TDC) PRESS  – włącza tryby śledzenia PTRK / ATRK
• Castle Switch Forward LONG – przełącza polaryzację obrazu Black Hot / White Hot
• Castle Switch Forward SHORT – przełącza polaryzację trackera (WPT/BPT/APT)
• Castle Switch Aft SHORT – włącza tryb kursora TGT (Target)
• Castle Switch Left LONG – Handoff zalockowanego celu dla Mavericka na pylonie nr 2
• Castle Switch Left SHORT – włącza tryb kursora CUE i MARK
• Castle Switch Right LONG – Handoff zalockowanego celu dla Mavericka na pylonie nr 8
• Castle Switch Right SHORT – włącza tryb kursora UPDT
• Castle Switch PRESS – kieruje kamerę na kolejne punkty nawigacyjne
• Auto Acquisition / Mode Reject Switch Forward LONG – tryb SnowPlow – kamera powraca do patrzenia przed siebie
• Auto Acquisition / Mode Reject Switch Forward SHORT – zmiana przybliżenia FOV
• Auto Acquisition / Mode Reject Switch Aft LONG – tryb STAB Space Stabilize – stabilizacja w przestrzeni
• Auto Acquisition / Mode Reject Switch Aft SHORT – Cue – stabilizacja kamery na punkcie w terenie
• Auto Acquisition / Mode Reject Switch PRESS – kasowanie oznaczenia celu
• Laser Fire Button – włączenie wiązki lasera
• Trigger Half Action – włączenie / wyłączenie śledzenia TRACK
• Trigger Full Action – zmiana funkcji kursora

Uruchomienie zasobnika AN/AAQ-14

1.
TGP będzie już włączony, jeśli zaczniesz misję w powietrzu. W przypadku Cold Startu TGP można włączyć tylko w kokpicie WSO. Wciśnij „2”, by zająć miejsce WSO. W sekcji TGP FLIR kliknij przełącznik z lewej na ON lub STBY, jeśli chcesz włączyć tryb czuwania, np. do startu lub lądowania, gdy trzeba chronić obiektyw. Przy okazji włącz laser na górą pozycję ARM.

2.
Aby wyświetlić obraz z zasobnika wciśnij M w menu głównym, a następnie wybierz opcję TPOD. Można użyć dowolnego monitora MPD lub MPCD.

3.
Dopiero włączony TPOD wyświetli komunikat TPOD NRDY (Not Ready). Zależnie od tego, czy przełącznik jest na funkcji STBY lub ON, drugi napis pokaże STOWED (schowany obiektyw) lub UNSTOWED (wysunięty). Czas aktywacji zasobnika powinien wynieść ok. 5-8 minut, ale w obecnej wersji zajmuje to ok. 2-3 minuty.

4.
Kiedy TGP będzie gotowy do pracy, wyświetli komunikat TPOD STBY – STOWED (w trybie czuwania, schowany) lub pokaże obraz i komunikat TPOD OPER – UNSTOWED (w trybie działania, wysunięty).

5.
Użyj regulacji monitora BRT (jasność) i CONT (kontrast), by dostosować obraz do aktualnego oświetlenia.

6.
Aby ekran z TGP był aktywny, w kokpicie pilota użyj Castle Switch Left / Right / Aft LONG zależnie, którego monitora używasz, a w kokpicie WSO Coolie Switch Left / Right na prawym (RHC)  lub lewym kontrolerze (LHC). Na dole aktywnego monitora pojawią się cztery pionowe kreski.

7.
Kontrolka uzbrojenia lasera LASER ARMED znajduje się po prawej stronie w kokpicie pilota.

Opis ekranu i funkcji TGP

LOS – Line of Sight (kierunek widzenia od obiektywu kamery do punktu na ziemi)
POD – skrót od TPOD

1. POD LOS CUE LOCAL POSITION – pozycja skierowania kamery w odniesieniu do samolotu: AZ – azymut od 0 do 180 stopni w lewo L lub prawo R, EL – elewacja w górę U lub w dół D do 90 stopni, SLR (slant range) – odległość wskazanego punktu od samolotu w milach (przy działającym laserze zmienia się w dokładniejszy pomiar laserowy w stopach)
2. POD LOS LOCATION – współrzędne geograficzne punktu, który wskazuje kamera zasobnika
3. FOV MARKERS – narożniki pokazujące granice pola widzenia w trybie przybliżenia obrazu
4. Targeting Pod LOS CUE – wizualna wskazówka, gdzie skierowana jest kamera w odniesieniu samolotu. Na HUDzie pokazuje miejsce, na które skierowany jest obiektyw kamery
5. SIGHTING INDEX CURSOR – krzyż celownika TGP
6. MAGNETIC HEADING / DIRECTION DISPLAY – wskazanie magnetycznej północy
7. L – LASER – wskaźnik aktywności wiązki lasera
8. BULLSEYE BEARING / RANGE – kurs i odległość od punktu Bullseye do punktu wskazywanego przez kamerę

• CDES (Continuous Designation) – ciągłe oznaczanie celu. Kiedy jest zaznaczone, oznaczenie celu aktualizuje się z każdym przesunięciem kaery
• ALG (Auto/Manual Gain, Level) – ustawienia czułości kamery FLIR (nie działa w obecnej wersji)
• WHT / BHT (Black Hot / White Hot) – polaryzacja kamery FLIR
• A/G – A/A – przełączanie trybu Air to Ground / Air to Air
• WPT / PBT / APT (White Polarity Track / Black Polarity / Auto Polarity) – polaryzacja trackera – zmienia kolor symboli na ekranie, w zależności, czy namierzamy cele „czarne” BHOT czy  „białe” WHOT
• ATRK / PTRK / CMPT (Area Track / Point Track Computed Track) – tryb oznaczenia celu
• M – włącza menu główne monitora
• RCD (Record) – zapisuje klatki obrazu z TGP do folderu na dysku
• T1 / T2 – T2 włącza zaawansowane ustawienia TPOD-a (nie działają w obecnej wersji)
• EXP (Expanded Mode) – włącza ENFOV (Expanded Narrow Field of View) – cyfrowe przybliżenie obrazu
• DCL (Declutter) – „odśmieca” obraz z niektórych danych
• CUE SOURCE – wybór źródła lub sensora, na którego punkt skierowana jest kamera zasobnika:
  – RDR – radar A/G
  – TSD – punkt na mapie taktycznej TSD (nie działa w obecnej wersji)
  – NAV – punkt nawigacyjny / offset / cel
  – HUD – punkt „diament” na HUDzie (nie działa w obecnej wersji)
  – SIT (Situation Display Cue) – nie działa w obecnej wersji
  – RET (reticle cue) – (nie działa w obecnej wersji)
  – STAB (Space Stabilized) – kamera ustabilizowana na punkcie w terenie
  – SP – SnowPlow – domyślny podtryb STAB, kamera patrzy przed siebie, pod horyzontem
• ARM 1688 – status lasera z opcją zmiany kodu lasera TGP

Zmiana kodu lasera TGP

1.
Domyślny kod lasera TGP to 1688. Kod powinien być taki sam, jak kod przenoszonych bomb kierowanych laserem. Jeśli musisz go zmienić, wpisz na klawiaturze właściwy kod z przedziału 111-1788 (nie wszystkie kombinacje działają).

2.
Następnie wciśnij przycisk ekranowy nad ARM. Kod zostanie zmieniony.

Wyszukiwanie celu

1.
Po uruchomieniu TGP zasobnik patrzy przed siebie i nieco w dół w trybie SnowPlow. Oznacza to, że kamera przesuwa się wraz ze zmianą pozycji samolotu – nie jest ustabilizowana względem żadnego punktu. Możesz zawsze wrócić do trybu SP wciskając Auto Acquistion FWD LONG. Kwadrat LOS CUE na HUDzie pokazuje miejsce, które wskazuje aktualnie kamera TGP. Ekran pokazuje tryb STAB, czyli Space Stabilized – stabilizację względem przestrzeni. 

2.
Gałką lub klawiszami TDC SLEW możesz przesuwać obiektyw kamery. LOS CUE na HUDzie będzie przesuwać się wraz z ruchem kamery.

3.
Wciskając Auto Acquistion AFT SHORT uruchamiasz Ground Stablization, czyli kamera obiektywu przykleja się do aktualnego punktu na ziemi i zostaje tam bez względu na poruszający się samolot. Możesz teraz zmienić i dopracować pozycję kamery gałką TDC SLEW – nowa pozycja również pozostanie zapamiętana i nie zmieni się przy zmianie pozycji samolotu.

4.
Jeśli stracisz orientację, gdzie akurat patrzy kamera TGP, możesz wcisnąć przycisk Auto Acquistion AFT LONG, by przejść do stabilizacji w przestrzeni i ustawić obiektyw tam, gdzie skierowany jest dziób samolotu, albo wcisnąć Auto Acquistion FWD LONG i przejść w tryb SnowPlow, kierując obiektyw pod horyzont, przed samolotem.

Obiektyw kamery na punkt nawigacyjny / offset point / cel target point

1.
Powyżej przedstawione są podstawowe metody przeszukiwania terenu kamerą TGP. Jeśli rejon celu pokrywa się z punktem nawigacyjnym, punktem offset, punktem oznaczonym jako cel itd. możesz automatycznie skierować obiektyw kamery w to miejsce. Jedną z metod jest wciskanie Coolie Switch UP w kokpicie pilota lub Castle Switch PRESS w kokpicie WSO – przełączają one kolejne punkty nawigacyjne od pierwszego do ostatniego. Możesz także użyć przycisku ekranowego przy monitorze. Na ekranie TGP tryb stabilizacji zmienia się na NAV, a kamera automatycznie kieruje się na dany punkt.

2.
Uwaga – przy ostatnim punkcie ponowne wciśnięcie przycisku nie wraca do pierwszego – przyciski przestają wtedy mieć swoją funkcję. Aby powrócić do innego punktu lub od razu szybko przejść do dowolnego punktu, wpisz jego numer na klawiaturze i wciśnij przycisk ekranowy trybu stabilizacji. Działają tu wszystkie formaty punktów znane z lekcji o nawigacji, a więc zwykłe numery, jak i te z kropką oznaczające cel np. 2. lub offsety np. 2.01.

Obiektyw kamery na punkt wyznaczony na radarze A/G

1.
Kolejna metoda szybkiego skierowania kamery na istotne miejsce to punkt wyznaczony wcześniej radarem A/G. Włącz radar A/G na jednym monitorze i TGP na drugim. Znajdź na ekranie radaru interesujący cię rejon i stwórz mapę wysokiej rozdzielczości, wciskając TGP PRESS.

2.
Na ekranie radaru A/G ustaw tryb kursora CUE i ponownie wciśnij TDC PRESS.

3.
Kamera TGP automatycznie skieruje się na punkt oznaczony na radarze. Tryb stabilizacji TGP pokaże litery RDR (radar). Możesz przejść teraz do szukania celu już na ekranie TGP.

Przybliżenie obrazu FOV / EFOV / ENFOV

1.
Domyślnie masz do dyspozycji dwa tryby przybliżenia – szerokie pole widzenia WFOV i wąskie pole widzenia NFOV. Możesz je przełączać przyciskiem Auto Acquistion FWD SHORT w obu kokpitach. NFOV (Narrow Field of View) przybliża optycznie obraz kilkukrotnie,  zależnie od monitora. Zielone MPD to zoom x8, a kolorowe MPCD to zoom x6,7.

2.
Po zaznaczeniu funkcji EXP (expand), do wyboru jest jeszcze trzeci tryb ENFOV (Expanded Narrow Field of View), który cyfrowo powiększa obraz x16 na MPD i x13,4 na MPCD. To cyfrowy zoom, a więc obraz jest nieostry.

Polaryzacja BHOT i WHOT

W zależności od warunków oświetleniowych i rodzaju celu, możesz wybrać pomiędzy polaryzacją kamery FLIR: BHOT (Black Hot) – obiekty generujące ciepło / kontrastowe są czarne, lub WHOT (White Hot) – obiekty generujące ciepło / kontrastowe są białe. Zmiany dokonuje się przyciskiem ekranowym lub tylko w kokpicie WSO przyciskiem Castle Switch Forward LONG. Do każdej polaryzacji niezbędne będzie dostosowanie jasności i kontrastu monitora.

Śledzenie celu

TPOD w F-15E rozróżnia śledzenie celu i oznaczenie celu. Śledzenie celu oznacza tylko skupienie obiektywu kamery na danym punkcie w terenie lub obiekcie, aż śledzenie zostanie przerwane manualnie bądź zerwane. Śledząc cel nie można zaatakować go bronią kierowaną, na HUDzie zabraknie odpowiednich symboli. Aby zaatakować cel, trzeba go osobno oznaczyć – funkcję tę opisano niżej. Śledzenie celu można zainicjować w trzech trybach:

• ATRK – Area Track – domyślny tryb, śledzi punkt w terenie pod celownikiem TGP
• PTRK – Point Track – śledzi kontrastowy obiekt w terenie, również poruszający się, wymaga silnego kontrastu pomiędzy obiektem i tłem
• CMPT – Computed Track – tryb tymczasowy, który włącza się automatycznie, jeśli ATRK lub PTRK nie mogą być utrzymane, np. przez zasłonięcie obiektywu skrzydłem lub zmianę kierunku lotu. Kamera zapamięta punkt, w którym nastąpiło przerwanie śledzenia i będzie starać się wrócić do trybów ATRK / PTRK kiedy to będzie znowu możliwe

1.
Na ekranie TGP wybierz tryb śledzenia ATRK lub PTRK. Wybierz również polaryzację trackera zależnie od polaryzacji kamery FLIR (Castle Switch Forward SHORT w kokpcie WSO lub przycisk ekranowy). Ułatwia ona odnalezienie kontrastowego celu i nie zasłanianie go krzyżem celownika. Do wyboru są:

• WPT – White Polarity Track – cele białe – symbole TGP czarne
• BPT – Black Polarity – cele czarne, symbole TGP białe
• APT – Auto Polarity – automatyczny dobór polaryzacji

2.
Najedź celownikiem kamery na punkt i wciśnij w kokpicie pilota Auto Acquistion PRESS, a w kokpicie WSO Trigger HALF ACTION – tryb śledzenia zostanie wzięty w ramkę, co oznacza, że punkt / obiekt jest śledzony. Wciśnij przycisk jeszcze raz, by skasować śledzenie.

3.
Tryb PTRK będzie śledzić kontrastowe cele, które poruszają się, np. jadące czołgi.

4.
Pomimo wybrania bomby LGB i aktywnego śledzenia, na HUDzie nie ma symboli do ataku.

Oznaczanie celu na TGP

Do użycia broni kierowanej na celu znalezionym przez TPOD niezbędne jest dodatkowe oznaczenie jako cel – DESIGNATE. To zupełnie coś innego niż omówione wcześniej śledzenie TRACKING, ale oba tryby mogą działać razem – cel śledzony można po chwili oznaczyć do zaatakowania.

1.
Upewnij się, że tryb kursora TGP jest wybrano jako TGT (Target). Można tu użyć przycisku ekranowego lub w kokpicie WSO Castle Switch Aft SHORT. Sprawdź status trybu oznaczenia CDES. Domyślnie aktywne jest pojedyncze oznaczenie – cel nie zmieni się nawet gdy poruszysz kamerą TGP. Jeśli zaznaczysz funkcję CDES (Continuous Designation) – oznaczenie celu zaktualizuje się z każdym przesunięciem kamery. Przy wybranej broni mogą się pojawić dodatkowe oznaczenia, jak np. ALAS, CONT oznaczające automatyczne włączenie lasera przy nakierowaniu bomby LGB.

2.
Zarówno w kokpicie pilota, jak i WSO używa się przycisk TDC PRESS, by oznaczyć cel. Na ekranie pojawi się napis DESIGNATE. Jeśli jest wybrana broń, pojawi się także licznik TREL oznaczający czas do zwolnienia bomby.

3.
Po oznaczeniu celu na HUDzie pojawią się symbole do przeprowadzenia ataku wybraną bronią.

4.
Przy oznaczeniu celu ruchomego kamera może stracić śledzenie, zwłaszcza jeśli podczas wciskania TDC Press poruszyliśmy gałką TDC Slew. Wtedy należy naprowadzić kursor ponownie na cel, aż kamera załapie śledzenie.

5.
Opcjonalnie laser można aktywować ręcznie wciskając Left Multifunction Switch w kokpicie pilota lub Laser Fire Button w kokpicie WSO. Oznaczenie na ekranie zmieni się z ARM na LASE, a odległoś od celu Slant Range pojawi się dokładniejsza LAS, mierzona w stopach.

Tworzenie Markpointa za pomocą TGP

Za pomocą TGP można tworzyć Markpointy, czyli tymczasowe punkty nawigacyjne w miejscach wyznaczonych przez TGP.

1.
Upewnij się, że aktywna funkcja kursora to MARK. W kokpicie WSO możesz użyć skrótu Castle Switch Left SHORT.

2.
Naprowadź celownik na miejsce Markpointa. Wciśnij TDC PRESS. Na ekranie pojawi się napis MARK z numerem kolejnego punktu, a na konsoli UFC współrzędne nowo utworzonego Markpointa.

Ściągnij wersję PDF