Spis treści:
Co to jest nawigacja EGI?
Symbolika HUD i lot po zaplanowanej trasie
Autopilot
Ekran HSD
Edycja Steerpointów
Dodawanie Steerpointów
Wyświetlacz HSI
Przełączanie współrzędnych punktów z LAT/LONG na siatkę MGRS

Co to jest nawigacja EGI?

F-16C Viper ma do dyspozycji kilka systemów nawigacji na pokładzie, ale podstawowy to nawigacja EGI, czyli połączenie satelitarnego GPS-a z inercyjnym, wewnętrznym systemem samolotu (EGI – Embedded GPS/INS). Nawigowanie polega na podążaniu trasą według punktów nawigacyjnych Waypoints, które mogą albo wyznaczać drogę, albo pokazywać lokację celu, o ile wysokość nad poziomem morza Waypointu pokrywa się z poziomem gruntu. Dodatkowo punkty nawigacyjne możemy w trakcie lotu edytować lub dodawać nowe, w zależności od rozwoju sytuacji.

Waypoint czy Steerpoint?
Waypoint to ogólna nazwa każdego punktu nawigacyjnego w planie lotu. Steerpoint to aktualnie wybrany, aktywny punkt nawigacyjny, którego namiary i pozycję wyświetlają w danej chwili narzędzia nawigacyjne samolotu.

W przelotach pomocny jest autopilot, który w tym samolocie oferuje w pełni automatyczny lot wyznaczoną trasą.

Symbolika HUD i lot po zaplanowanej trasie

Każdy lot zaczynamy domyślnie w trybie nawigacyjnym NAV, z odpowiednimi informacjami na HUDzie i ekranie HSD po prawej stronie.

1.
Najważniejsze informacje na HUDzie to:

• 1 – Flight Path Marker – wskaźnik kierunku lotu
• 2 – Steering Cue – wskaźnik kierunku do aktualnego punktu nawigacyjnego
• 111 – aktualny kurs
• NAV 348 141 – tryb nawigacji oraz namiar i odległość od punktu Bullseye
• B027.5 – dokładna odległość od wyznaczonego punktu nawigacyjnego
• 003:42 – ilość minut do przybycia do punktu nawigacyjnego
• 027>001 – odległość > numer wybranego punktu nawigacyjnego
• Diament – pozycja punktu nawigacyjnego w terenie
• STPT:1 – numer aktualnie wybranego punktu nawigacyjnego

2.
Aby dolecieć do wybranego punktu należy tak sterować, by Steering Cue znalazł się w środku Flight Path Marker.

3.
Do manualnej zmiany Waypointów służy przełącznik DED Switch na konsoli ICP.

4.
Jeśli punkt nawigacyjny jest poza zasięgiem HUD-a, diament będzie przekreślony.

5.
Domyślny tryb przełączania punktów nawigacyjnych to manualny MAN. Możesz ustawić, by Steerpointy automatycznie przełączały się na kolejne po każdym minięciu aktualnego. Wciśnij nr 4 na klawiaturze ICP, by przejść do menu Steerpointów na wyświetlaczu DED.

UWAGA
Przełączenie Steerpointów na AUTO zawsze uruchamia sekwencję od punktu nr 1, a nie od kolejnego po aktualnie wybranym. Przełączenie na AUTO musi więc nastąpić przed dotarciem do Steerpointa nr 1.

6.
Przełącznikiem „dobber” góra/dół zaznacz funkcję MAN (pojawią się obok niej gwiazdki).

7.
Wciśnij M-SEL na klawiaturze, by zmienić przełączanie na AUTO.

Autopilot

F-16C Viper oferuje kilka trybów autopilota, które znacznie ułatwiają lot po wyznaczonej trasie lub orbitowanie nad punktem, by odczekać do właściwego czasu lub znaleźć cel.

1.
Przełączniki autopilota znajdują się z przodu, po lewej stronie. Każdy z nich ma trzy położenia: środek, góra i dół. Można łączyć pozycje obu przełączników, aby uzyskać wybrane kombinacje, np. utrzymywanie wysokości i lot po trasie Steerpointów.

2.
Przełącznik prawy PITCH ustawia:

• Środek – A/P OFF – autopilot wyłączony
• Góra – ALT HOLD – utrzymywanie wysokości barometrycznej
• Dół – ATT HOLD – utrzymywanie przechyłu

3.
Przełącznik lewy ROLL ustawia:

• Środek – ATT HOLD – utrzymywanie przechyłu (działa z dolną pozycją prawego przełącznika)
• Góra – HDG SEL – utrzymywanie kursu ustawionego na HSI
• Dół – STRG SEL – podążanie za kolejnymi punktami nawigacyjnymi Steerpoint (działa z ALT HOLD na drugim przełączniku)

ATT HOLD można wykorzystać np. do utrzymywania stałego kąta wznoszenia, by nabrać wysokości. Trzeba jednak wtedy pilnować prędkości i dodawać mocy, by nie przeciągnąć samolotu.

ALT HOLD można używać również z przechyleniem samolotu na bok. Pozwala to bezpiecznie orbitować nad wybranym miejscem, by np. znaleźć cel lub odczekać do wyznaczonego czasu Push Time.

4.
Kurs do podążania w trybie HDG SEL ustawia się pokrętłem przy wyświetlaczu HSI. Przekręcanie w prawo lub lewo powoduje przesuwanie się podwójnego prostokąta na kompasie, który wskazuje wybrany kurs.

Ekran HSD

1.
Trasa wyznaczona Steerpointami wyświetlana jest na ekranie sytuacyjnym HSD – Horizontal Situation Display. Aktywny Steerpoint wypełniony jest białym kolorem. Pozostałe są puste w środku. Nasza pozycja zaznaczona jest niebieskim symbolem samolotu.

2.
Opis ekranu HSD:

• DEP – nasza pozycja na ekranie:
  – DEP – domyślna u dołu
  – CEN – po środku
• XMT OFF – włącza/wyłącza dane z Datalink
  – OFF – wyłączone
  – L16 – Datalink 16
  – IDM – ulepszony modem z danymi
• FR – filter kontaktów z Datalink
  – FR ON – wszystkie przyjazne
  – FL ON – tylko dowódcy kluczów (Flight Leaders)
  – FR OFF – wyłączenie swoich kontaktów
• DCLT – declutter – „odśmiecenie” ekranu
• 349-99 – namiar i odległość od punktu Bullseye (99 oznacza więcej niż 100 mil)
• <60> – skala wyświetlacza od 15 do 240 mil

3.
Z włączoną funkcją L16 HSD może wyświetlać kontakty radarowe z systemu Datalink

Edycja Steerpointów

1.
Wciśnij 4 na konsoli ICP, by przejść do menu Steerpointów.

2.
Wybierz numer Steerpointu do edycji kursorami DED Switch po lewej. Przełącznikiem „dobber” góra/dół wybierz pozycje LAT, LONG i ELEV do zmiany i wprowadź z klawiatury numerycznej na panelu IPC właściwe dane. Szczegóły danych Steerpointów opisane są poniżej.

Dodawanie Steerpointów

1.
Wciśnij 4 na konsoli ICP, by przejść do menu Steerpointów.

2.
Za pomocą kursorów zmiany Steerpointów DED Switch wybierz pierwszy wolny numer z pustym Steerpointem. W jego danych będą same zera.

3.
Przygotuj dane punktu nawigacyjnego. Potrzebujesz:

• LAT – szerokość geograficzną
• LNG – długość geograficzną
• ELEV – wysokość punktu nad poziomem morza w stopach FT
  Jeśli nie ma ich w dokumentacji misji lub komunikacie radiowym, znajdziesz je na mapie F10. Skieruj kursor w wybrany punkt (po uprzednim przybliżeniu widoku). W edytorze misji wciśnij LCtrl + Y. Pojawi się okno ze współrzędnymi. Istotne w tym przypadku informacje to format Decimal Minutes.

4.
W czasie lotu na mapie F10 zmień format wyświetlania współrzędnych klawiszami: LEWY ALT + Y. Będzie trzeba ich użyć kilka razy, aż do formatu decimal minutes, z trzema miejscami po przecinku. Współrzędne są w prawym, górnym rogu mapy.

5.
Przełącznikiem „dobber” w dół przejdź do kolejnych wartości LAT, LNG i ELEV wpisując właściwe dane, np: „2 „dla N, a potem 3839730.

6.
„Dobber” w dół do LNG, wciśnij „4” dla W, a potem 11538875.

7.
„Dobber” w dół do ELEV, wpisz 4859. Steerpoint jest gotowy i zostanie automatycznie wybrany jako aktywny.

Wyświetlacz HSI

Zapasowym wyświetlaczem informacji nawigacyjnych jest HSI – Horizontal Situation Indicator:

• 053.6 – odległość do wybranego Steerpointa
• godzina 12 kompasu – to zawsze nasz kierunek lotu
• niebieska strzałka zewnętrzna – to kierunek do wybranego Steerpointu
  Reszta danych na HSI przydaje się głównie przy używaniu trybu nawigacji TACAN (opisana w innym artykule).

Przełączanie współrzędnych punktów z LAT/LONG na siatkę MGRS

Współrzędne punktów nawigacyjnych na wyświetlaczu DED mogą pokazywać współrzędne siatki militarnej MGRS zamiast długości i szerokości geograficznej. Dotyczy to jednak wyłącznie punktów o numerach od 21 do 25.

1.
Na konsoli UFC wciśnij „4”, by wejść w menu punktów nawigacyjnych STPT – Steerpoint.

2.
Wprowadź numer wybranego punktu nawigacyjnego od 21 do 25 i potwierdź ENT.

3.
Przytrzymaj przez chwilę przełącznik „dobber” w prawo na pozycję SEQ. Współrzędne punktu na wyświetlaczu DED zmienią się z LAT/LONG na dane siatki MGRS. Powtórne kliknięcie SEQ powraca do Lat/Long.

Ściągnij wersję PDF