F-16C Viper ma do dyspozycji kilka systemów nawigacji na pokładzie, ale podstawowy to nawigacja EGI, czyli połączenie satelitarnego GPS-a z inercyjnym, wewnętrznym systemem samolotu (EGI – Embedded GPS/INS). Nawigowanie polega na podążaniu trasą według punktów nawigacyjnych Waypoints, które mogą albo wyznaczać drogę, albo pokazywać lokację celu, o ile wysokość nad poziomem morza Waypointu pokrywa się z poziomem gruntu. Dodatkowo punkty nawigacyjne możemy w trakcie lotu edytować lub dodawać nowe, w zależności od rozwoju sytuacji.

Waypoint czy Steerpoint?
Waypoint to ogólna nazwa każdego punktu nawigacyjnego w planie lotu. Steerpoint to aktualnie wybrany, aktywny punkt nawigacyjny, którego namiary i pozycję wyświetlają w danej chwili narzędzia nawigacyjne samolotu.

W przelotach pomocny jest autopilot, który w tym samolocie oferuje w pełni automatyczny lot wyznaczoną trasą.

Spis treści:
Symbolika HUD i lot po zaplanowanej trasie
Autopilot
Ekran HSD
Edycja Steerpointów
Dodawanie Steerpointów
Wyświetlacz HSI
Przełączanie współrzędnych punktów z LAT/LONG na siatkę MGRS

Symbolika HUD i lot po zaplanowanej trasie

Każdy lot zaczynamy domyślnie w trybie nawigacyjnym NAV, z odpowiednimi informacjami na HUDzie i ekranie HSD po prawej stronie.

1.
Najważniejsze informacje na HUDzie to:

1 – Flight Path Marker – wskaźnik kierunku lotu
2 – Steering Cue – wskaźnik kierunku do aktualnego punktu nawigacyjnego
111 – aktualny kurs
NAV 348 141 – tryb nawigacji oraz namiar i odległość od punktu Bullseye
B027.5 – dokładna odległość od wyznaczonego punktu nawigacyjnego
003:42 – ilość minut do przybycia do punktu nawigacyjnego
027>001 – odległość > numer wybranego punktu nawigacyjnego
Diament – pozycja punktu nawigacyjnego w terenie
STPT:1 – numer aktualnie wybranego punktu nawigacyjnego

2.
Aby dolecieć do wybranego punktu należy tak sterować, by Steering Cue znalazł się w środku Flight Path Marker.

3.
Do manualnej zmiany Waypointów służy przycisk DED Switch na konsoli ICP.

4.
Jeśli punkt nawigacyjny jest poza zasięgiem HUD-a, diament będzie przekreślony.

5.
Możesz ustawić, by Steerpointy automatycznie przełączały się na kolejne po każdym minięciu aktualnego. Wciśnij nr 4 na klawiaturze ICP, by przejść do menu Steerpointów na wyświetlaczu DED.

UWAGA
Nie wiem czy to błąd, czy tak ma być, ale przełączenie Steerpointów na AUTO zawsze uruchamia sekwencję od punktu nr 1, a nie od kolejnego po aktualnie wybranym. Przełączenie na AUTO musi więc nastąpić przed dotarciem do Steerpointa nr 1.

6.
Przełącznikiem „dobber” góra/dół zaznacz funkcję MAN (pojawią się obok niej gwiazdki).

7.
Wciśnij M-SEL na klawiaturze, by zmienić przełączanie na AUTO.

Autopilot

F-16C Viper oferuje kilka trybów autopilota, które znacznie ułatwiają lot po wyznaczonej trasie lub orbitowanie nad punktem, by odczekać do właściwego czasu lub znaleźć cel.

1.
Przełączniki autopilota znajdują się z przodu, po lewej stronie. Każdy z nich ma trzy położenia: środek, góra i dół. Można łączyć pozycje obu przełączników, aby uzyskać wybrane kombinacje, np. utrzymywanie wysokości i lot po trasie Steerpointów.

2.
Przełącznik prawy PITCH to:

Środek – A/P OFF – autopilot wyłączony
Góra – ALT HOLD – utrzymywanie wysokości barometrycznej
Dół – ATT HOLD – utrzymywanie przechyłu

3.
Przełącznik lewy ROLL to:

Środek – ATT HOLD – utrzymywanie przechyłu (działa z dolną pozycją prawego przełącznika)
Góra – HDG SEL – utrzymywanie kursu ustawionego na HSI
Dół – STRG SEL – podążanie za kolejnymi punktami nawigacyjnymi Steerpoint (działa z ALT HOLD na drugim przełączniku)

ATT HOLD można wykorzystać np. do utrzymywania stałego kąta wznoszenia, by nabrać wysokości. Trzeba jednak wtedy pilnować prędkości i dodawać mocy, by nie przeciągnąć samolotu.
ALT HOLD można używać również z przechyleniem samolotu na bok. Pozwala to bezpiecznie orbitować nad wybranym miejscem, by np. znaleźć cel lub odczekać do wyznaczonego czasu Push Time.

4.
Kurs do podążania w trybie HDG SEL ustawia się pokrętłem przy wyświetlaczu HSI. Przekręcanie w prawo lub lewo powoduje przesuwanie się podwójnego prostokąta na kompasie, który wskazuje wybrany kurs.

Ekran HSD

Trasa wyznaczona Steerpointami wyświetlana jest na ekranie sytuacyjnym HSD – Horizontal Situation Display.
Aktywny Steerpoint wypełniony jest białym kolorem. Pozostałe są puste w środku. Nasza pozycja zaznaczona jest niebieskim symbolem samolotu.

Podstawowe funkcje HSD

DEP – nasza pozycja na ekranie:
– DEP – domyślna u dołu
– CEN – po środku
XMT OFF – włącza/wyłącza dane z Datalink
– OFF – wyłączone
– L16 – Datalink 16
– IDM – ulepszony modem z danymi
FR – filter kontaktów z Datalink
– FR ON – wszystkie przyjazne
– FL ON – tylko dowódcy kluczów (Flight Leaders)
– FR OFF – wyłączenie swoich kontaktów
DCLT – declutter – „odśmiecenie” ekranu
349-99 – namiar i odległość od punktu Bullseye (99 oznacza więcej niż 100 mil)
<60> – skala wyświetlacza od 15 do 240 mil

HSD może wyświetlać kontakty radarowe z systemu Datalink

Edycja Steerpointów

1.
Wciśnij 4 na konsoli ICP, by przejść do menu Steerpointów.

2.
Wybierz numer Steerpointu do edycji kursorami DED Switch po lewej. Przełącznikiem „dobber” góra/dół wybierz pozycje LAT, LONG i ELEV do zmiany i wprowadź z klawiatury numerycznej na panelu IPC właściwe dane. Szczegóły danych Steerpointów opisane są poniżej.

Dodawanie Steerpointów

1.
Wciśnij 4 na konsoli ICP, by przejść do menu Steerpointów.

2.
Za pomocą kursorów zmiany Steerpointów DED Switch wybierz pierwszy wolny numer z pustym Steerpointem. W jego danych będą same zera.

3.
Przygotuj dane punktu nawigacyjnego. Potrzebujesz:
LAT – szerokość geograficzną
LNG – długość geograficzną
ELEV – wysokość punktu nad poziomem morza w stopach FT
Jeśli nie ma ich w dokumentacji misji lub komunikacie radiowym, znajdziesz je na mapie F10. Skieruj kursor w wybrany punkt (po uprzednim przybliżeniu widoku) i zmień format wyświetlania współrzędnych klawiszami: LEWY ALT + Y.
Będzie trzeba ich użyć kilka razy, aż do formatu decimal minutes, z trzema miejscami po przecinku. Współrzędne są w prawym, górnym rogu mapy.

4.
Przełącznikiem „dobber” w dół przejdź do kolejnych wartości LAT, LNG i ELEV wpisując właściwe dane, np:
– 2 dla N, 3839730

5.
„Dobber” w dół do LNG
– 4 dla W, 11538875

6.
„Dobber” w dół do ELEV
– 4859
Steerpoint jest gotowy i zostanie automatycznie wybrany jako aktywny.

Wyświetlacz HSI

Zapasowym wyświetlaczem informacji nawigacyjnych jest HSI
Horizontal Situation Indicator:

053.6 – odległość do wybranego Steerpointa
godzina 12 kompasu – to zawsze nasz kierunek lotu
niebieska strzałka zewnętrzna – to kierunek do wybranego Steerpointu

Reszta danych na HSI przydaje się głównie przy używaniu trybu nawigacji TACAN (opisana w innym artykule).

Przełączanie współrzędnych punktów z LAT/LONG na siatkę MGRS

Współrzędne punktów nawigacyjnych na wyświetlaczu DED mogą pokazywać współrzędne siatki militarnej MGRS zamiast długości i szerokości geograficznej. Dotyczy to jednak wyłącznie punktów o numerach od 21 do 25.

1.
Na konsoli UFC wciśnij „4”, by wejść w menu punktów nawigacyjnych STPT – Steerpoint.

2.
Wprowadź numer wybranego punktu nawigacyjnego od 21 do 25 i potwierdź ENT.

3.
Przytrzymaj przez chwilę przełącznik „dobber” w prawo na pozycję SEQ. Współrzędne punktu na wyświetlaczu DED zmienią się z LAT/LONG na dane siatki MGRS. Powtórne kliknięcie SEQ powraca do Lat/Long.