McDonnell Douglas F/A-18 Hornet to dwusilnikowy samolot wielozadaniowy przystosowany do operowania z pokładu lotniskowca. Może wykonywać misje wszelkiego rodzaju: eskortowe, przechwytujące, uzyskiwania przewagi w powietrzu, zwiadowcze, bliskiego wsparcia (CAS), niszczenia jednostek przeciwlotniczych (SEAD) i precyzyjnego atakowania celów naziemnych.

Jest wszechstronną, uniwersalną maszyną, choć początkowo bywał krytykowany za o wiele mniejszy zasięg oraz ilość zabieranego uzbrojenia w porównaniu do F-14 Tomcat (przy misjach myśliwskich) oraz A-6 Intruder i A-7 Corasair II (w ataku celów naziemnych). Wszedł do służby w 1983 roku, a chrzest bojowy przeszedł w 1986 roku. Jego konstrukcja posłużyła za bazę dla nowego, ulepszonego modelu Boeing F/A-18 Super Hornet.

Historia F-18

F/A-18 Hornet ma za sobą bardzo burzliwą i ciekawą historię, bo dostał się na pokłady lotniskowców US Navy trochę tylnym wejściem. W latach 70. marynarka USA poszukiwała nowego samolotu, który stałby się następcą A-4 Skyhawk oraz starzejących się A-7 Corsair II i F-4 Phantom II, uzupełniając przeznaczone do obrony floty F-14 Tomcat. W programie VFAX (Naval Fighter Attack Experimental) przedstawiono „odchudzoną” wersję Tomcata F-14X oraz zmodyfikowane F-15 do operowania z lotniskowców. Oba modele były jednak duże i bardzo drogie – zarówno w produkcji, jak i użytkowaniu.

Marynarce polecono więc przyjrzeć się trwającej właśnie w siłach powietrznych USAF rywalizacji na budowę lekkiego myśliwca w programie LWF (Light Weight Fighter). Z dwóch zgłoszonych modeli: General Dynamics YF-16 i Northrop YF-17, USAF zdecydowało się na znanego dziś Vipera. Dla US Navy jednosilnikowy samolot nie spełniał jednak wymagań ustanowionych dla VFAX. Ich zainteresowanie skupiło się więc na dwusilnikowym YF-17, choć ta konstrukcja też nie była jeszcze przystosowana dla marynarki.

Northrop wszedł w układ z koncernem McDonnell-Douglas, by wykorzystać ich doświadczenia z budowy morskiej wersji F-4 Phantom II i stworzyć samolot zdolny operować z lotniskowca. Na bazie YF-17 powstał nowy samolot F-18 ochrzczony jako „Hornet”. Znacznie wzmocniono w nim kadłub, podwozie i hak, dodano mechanizm składania skrzydeł, poszerzono rozstaw kół i dodano elementy do obsługi katapulty. Sterowanie samolotem przejął w pełni skomputeryzowany system Fly-By-Wire. Zwiększył się też zapas paliwa.

A-18 i początek F/A-18

Początkowo zakładano stworzenie trzech wersji: F-18 jako myśliwiec, A-18 jako samolot tylko do ataków celów naziemnych (jak A-7 Corsair czy A-6 Intruder) oraz dwumiejscowy TF-18A z mniejszym zapasem paliwa. Samoloty miały się różnić jedynie awioniką i zabieranym uzbrojeniem. Szybki rozwój systemów pokładowych oraz ekranów wielofunkcyjnych pozwolił jednak połączyć wszystkie te role w jedną konstrukcję. 1 kwietnia 1984 oficjalnie ogłoszono powstanie samolotu F/A-18A. Dwumiejscowy TF-18 został przemianowany na F/A-18B.

Spór o wersję „lądową”

Pomimo wspólnych prac nad jednym samolotem, firmy Northrop i McDonnel-Douglas wkrótce popadły w konflikt o sprzedaż wersji „lądowej” na eksport sojusznikom USA. Każdy z producentów przygotowywał swoje, odchudzone” wersje m.in. ze słabszym podwoziem i bez składanych skrzydeł. Ostatecznie koncerny doszły do porozumienia. Za kwotę 50 milionów dolarów Northrop zaprzestał prac na swoim „lądowym” F/A-18L, McDonnell-Douglas stał się głównym producentem i eksporterem „osiemnastki”.

Rozwój i przyszłość F/A-18 („Rhino”)

W 1987 roku Hornety przeszły gruntowną modernizację „Block Upgrade”, a wersje A i B stały się odpowiednio C i D. Ulepszono radar, awionikę, wymieniono fotel z katapultą, dodano wbudowany jammer oraz radar A-G z mapą terenu do namierzania celów lądowych. Do zestawu uzbrojenia doszły pociski AIM-120 AMRAAM, AGM-84E SLAM oraz wersje IR pocisków AGM-64 Maverick. W 1989 roku pojawiły się zasobniki celownicze FLIR AN/AAS-38A Nite Hawk, opcja gogli noktowizyjnych oraz kolorowe ekrany DID. Opcja używania bomb kierowanych laserem pojawiła się w 1993 roku, wraz nową funkcjonalnością zasobnika Nite Hawk. Dwumiejscową wersję D w wersji bojowej (w odróżnieniu od szkolno-treningowej) do dziś używa formacja Marines jako samolot do nocnych bombardowań oraz roli naprowadzania na cele FAC (Forward Air Controller).

W latach 90. marynarka US Navy stanęła przed koniecznością całkowitej wymiany A-6 Intruder oraz A-7 Corsair II. Ich następcą stał się Boeing F/A-18 Super Hornet w wersjach E i F. Pomimo podobieństw w nazewnictwie oraz wyglądzie całego samolotu, Super Hornet nie jest modyfikacją, a całkowicie nową konstrukcją – większą od Horneta aż o 25 procent. Pilotom oraz marynarzom nie spodobało się takie podobieństwo w nazwie, dlatego by odróżnić oba samoloty oraz uniknąć chaosu na pokładzie, do powszechnego użytku weszła nieoficjalna nazwa „Rhino” (nosorożec). W użytku jest jeszcze wersja do walki elektronicznej EA-18G Growler. Samolot ten zastąpił Intrudery w wersji EA-6 Prowler.

Obecnie część Super Hornetów przechodzi modernizację do wersji Block III. Otrzymały w niej m.in. „szklany kokpit”, w którym zegary i monitory DDI zastąpione są dużymi ekranami dotykowymi. We wrześniu 2021 dostarczono pierwsze z 78 zaplanowanych egzemplarzy.
Użytkownikami Hornetów i Super Hornetów są: USA, Australia, Kanada, Finlandia, Szwajcaria, Kuwejt, Hiszpania i Malezja. W 1986 roku na Hornety przesiadła się słynna formacja akrobatyczna Blue Angels. W 2020 roku wymieniono je na Super Hornety. Ze względu na opóźnione dostawy F-35, Marines planują używanie Hornetów do początku lat 30. Marynarka US Navy ostatni raz użyła operacyjnie Hornetów w wersji „C” (Legacy Hornet ) w październiku 2019 roku. Dziś pozostają one w rezerwie, służą do szkolenia, głównie jako samoloty dywizjonów „agresorów”.

Historia operacji bojowych

• Chrzest bojowy odbył się w kwietniu 1986 roku w misjach SEAD w czasie operacji El Dorado Canyon w Libii
• 106 Hornetów wzięło udział w Pustynnej Burzy w 1991 roku. Podczas pierwszej nocy doszło wtedy zarówno do pierwszego zestrzelenia wrogiego MiG-a właśnie przez Horneta oraz do pierwszej straty i śmierci pilota F/A-18 w misji bojowej nad Irakiem
• Siły US Navy i Marines lataly na Hornetach podczas operacji Southern Watch nad Bośnią i Kosowem w latach 90
• Wszystkie wersje F/A-18 brały udział w wielu misjach podczas operacji Enduring Freedom nad Afganistanem oraz Iraqi Freedom w 2003 roku