Lądowanie VFR – teoria

Lądowanie VFR – Visual Flight Rules – to lądowanie w warunkach bardzo dobrej widoczności, w dzień, gdy można bez trudu dostrzec z daleka pas i inne obiekty w terenie. Opisywany niżej przykład to stosowane zwykle w bazach militarnych lądowanie po standardowym kręgu nadlotniskowym, który ułatwia kontrolowanie ruchu nad lotniskiem oraz łatwe przestrzeganie zasad bezpieczeństwa.

Lądowanie A-10C warto zacząć od ustawienia nawigacji TACAN na wybrane lotnisko i przechwycenie kursu pasa. Instrukcja używania TACAN-a znajduje się tutaj. W przypadku braku nadajnika TACAN trzeba wspomóc się komunikatami radiowymi wieży ATC (Request Landing), punktem nawigacyjnym lub mapą F10 i orientacją w terenie, by ostatecznie wyjść na kurs pasa. A-10 jest powolnym i stabilnym samolotem, więc lądowania nie są trudne.

Do kręgu A-10C podchodzi z wysokości 1500 stóp radarowej (AGL) – nie barometrycznej! oraz z prędkością pomiędzy 250 a 300 węzłów lecąc „z wiatrem” po upwind leg. Mijamy pas po jego prawej stronie oceniając ewentualne przeszkody. Na wysokości ok. 1/3 pasa redukujemy moc silnika nawet do pozycji jałowej idle i rozpoczynamy zwrot w lewo (lub prawo, jeśli wymaga tego układ lotniska) wychodząc na kurs przeciwny do kursu na pas.

Lecąc pod wiatr – downwind leg – wypuszczamy hamulce aerodynamiczne do ok. 40%, wysuwamy podwozie oraz klapy. Wysokość powinna wynieść ok. 1300-1200 stóp, prędkość dostosowujemy do kąta natarcia AOA, zwykle ok. 150-140 węzłów. Warto w tym momencie odpowiednio wytrymować samolot, by leciał bez gwałtownym ruchów sterami.

Kiedy skrzydło stworzy z początkiem pasa kąt 45 stopni rozpoczynamy ostatni zwrot w lewo (druga szkoła to rozpoczęcie zwrotu po zrównaniu się z początkiem pasa). Utrzymując AOA i delikatnie zniżając się wychodzimy na ścieżkę zejścia na pas. Zachowując kąt schodzenia -3 stopnie i AOA, celujemy wektorem kierunku lotu w początek pasa.

Na wysokości ok 30 stóp podnosimy wektor na koniec pasa ciągnąc drążek do siebie, by wykonać lekką flarę, obroty na idle – samolot powinien gładko opaść na pas. Hamulce aerodynamiczne powinny już być wyciągnięte na 100$. Gdy prędkość spadnie poniżej 100 węzłów można zacząć hamować kołami, poniżej 70 stóp włączamy kierowanie przednim goleniem Nose Wheel Steering i kołujemy na miejsce parkingowe.

Lądowanie VFR – krok po kroku

1.
Ustaw TACAN i kurs pasa, by zawczasu przechwycić kurs i rozpocząć krąg nadlotniskowy lecąc wprost na pas.

2.
Rozpocznij krąg od wysokości 1500 stóp (radarowej, w odróżnieniu od 1870 barometrycznej) i prędkości ok. 300-250 węzłów.

3.
Lecąc nad pasem po jego prawej stronie oceń stan nawierzchni, brak przeszkód i wybierz charakterystyczny punkt na wysokości ok 1/3 pasa, gdzie zacznie się pierwszy zwrot.

4.
Po zrównaniu się z wybranym punktem zredukuj moc silnika, rozpocznij zwrot w lewo (lub prawo, jeśli wymaga tego układ lotniska) pod kątem ok. 60 stopni. Utrzymuj wektor kierunku lotu na linii horyzontu, by nie tracić wysokości.

5.
Obserwuj HSI, by zakończyć zwrot i wyjść dokładnie na kurs przeciwny pasa, który będziesz mijać równolegle po swojej lewej stronie.

6.
Po wyjściu na downwind leg wysokość nie powinna spaść poniżej 1200 stóp. Prędkość w okolicach 200 węzłów. Czas „ubrudzić” samolot, czyli ustawić wszystko w konfiguracji do lądowania:

• hamulec aerodynamiczny na 40%
• podwozie w dół
• klapy wypuszczone

7.
Utrzymuj ścieżkę schodzenia -3 stopni. Dostosuj prędkość do właściwego kąta natarcia AOA widocznego na wskaźniku po lewej stronie HUD-a. Prawidłowy kąt to symbol „pączka” – kółko. Dolny grot oznacza „za szybko”, a górny grot – „za wolno”. Lepiej jest mieć wskazanie „za szybko” niż „za wolno”. Użyj trymera „dziób w dół/w górę”, by ustawić samolot i odciążyć pracę przy trzymaniu drążka.

8.
Kontroluj pozycję samolotu, by w porę rozpocząć zwrot – albo po minięciu początku pasa, albo gdy skrzydło stworzy z początkiem pasa kąt 45 stopni.

9.
Rozpocznij kolejny zwrot w lewo pod kątem 35-45 stopni. Utrzymuj kąt schodzenia ok. -3 stopni i koniecznie nie większy niż -5 stopni. Pilnuj „pączka” właściwego kąta natarcia AOA.

10.
Kontroluj pozycję pasa, by zakończyć zwrot bezpośrednio na finalnej prostej i kursie pasa. Wysokość radarowa powinna wynosić teraz ok. 400 stóp, prędkość według AOA i ścieżka schodzenia – 3 stopnie.

11.
Wyceluj wektorem kierunku lotu w „threshold” pasa za pierwszą zebrą i kontynuuj podejście utrzymując „pączka” kąta natarcia AOA i ścieżkę schodzenia -3 stopnie.

12.
Przy wysokości 30 stóp już nad pasem zredukuj moc do jałowej idle, przesuń wektor kierunku na koniec pasa wykonując delikatną flarę, by samolot osiadł na głównym podwoziu. Jednocześnie pilnuj kąta natarcia AOA.

13.
W takim stanie samolot powinien delikatnie osiąść na pasie głównym podwoziem.

14.
Poczekaj, aż dziób siądzie na pasie przednim kołem. Rozłóż hamulce aerodynamiczne na 100%. Gdy prędkość spadnie poniżej 100 węzłów zacznij hamować kołami Wheel Brakes. Utrzymuj się na osi pasa sterem kierunku, jeśli potrzebne są jakieś korekty.

15.
Gdy prędkość spadnie poniżej 70 węzłów włącz sterowanie przednim kołem Nose Wheel Steering odpowiednim przyciskiem na drążku lub domyślnie klawiszem Insert.

16.
Z aktywnym sterowaniem przednim kołem zjedź w pierwszą drogę kołowania. Schowaj klapy i hamulce aerodynamiczne. Kołuj do swojego miejsca parkingowego i zatrzymaj samolot.

Ściągnij wersję PDF