Spis treści:
Wstęp
Inne pomocne wpisy na temat nawigacji
Rodzaje punktów nawigacyjnych i trasa przelotu
Nawigacja wg punktów nawigacyjnych Steerpoint
Zmiana punktu nawigacyjnego
Wyświetlanie szczegółowych informacji nawigacyjnych
Autopilot – tryb lotu według punktów trasy
Zmiana aktywnej trasy A, B, C
Wstęp
Nawigacja w F-15E Strike Eagle to bardzo złożony temat. Daje więcej możliwości i informacji w porównaniu do innych samolotów 4 generacji w DCS. Do wyboru jest 15 różnych trybów nawigacyjnych, kilka systemów określania położenia oraz cztery sensory wyświetlające informacje nawigacyjne bądź pozwalające zmieniać ustawienia nawigacji w kokpicie. Do tego dochodzi jeszcze obsługa autopilota, systemu wyświetlającego obraz w podczerwieni FLIR oraz radar śledzący teren przed samolotem.
Dla wygodniejszego przeglądania i przyswajania wiedzy, temat nawigacji został rozbity na kilka różnych wpisów, koncentrujących się na wybranym zagadnieniu. Tutaj opisane są podstawy nawigacji pozwalające przebyć zaplanowaną trasę lub skierować się do wybranych punktów nawigacyjnych.
Samolot F-15E może korzystać ze starszego, autonomicznego, inercyjnego systemu nawigacji INS (Inertial Navigation System) lub nowszej nawigacji EGI (Embedded GPS Inertial), łączącej pozycjonowanie satelitarne GPS z systemem inercyjnym. Według instrukcji DCS F-15E, systemu EGI nie da się używać w misjach ustawionych przed rokiem 1998 w kalendarzu edytora. Samolot używający tylko systemu INS podatny jest na tzw. INS Drift – stopniową degradację dokładności pozycji, którą należy regularnie aktualizować w kokpicie za pomocą radaru lub zasobnika TGP. Trzecim systemem, który również może służyć do określenia pozycji swojej i celów, zwłaszcza tuż przed atakiem, jest Mission Navigator.
Piloci F-15E w praktyce nie używają głównego trybu nawigacyjnego awioniki NAV. Latają domyślnie w trybie Air-to-Air. Tryb NAV dostarcza jednak więcej informacji na temat steerpointów i pozwala włączyć autopilota w trybie podążania wyznaczoną trasą.
Inne pomocne wpisy na temat nawigacji
Rodzaje punktów nawigacyjnych i trasa przelotu
Na ekranie mapy taktycznej TSD wyświetlana jest trasa (route) z wszystkimi punktami nawigacyjnymi (steerpoint). W pamięci komputera samolotu mogą być trzy różne trasy: A (Alpha), B (Bravo) i C (Charlie). Z tego powodu każdy steerpoint oznaczony jest właściwą literą alfabetu. W danym momencie samolot może korzystać i wyświetlać informacje tylko z jednej, wybranej trasy. Domyślnie jest to zawsze trasa A.
Trasa składa się z szeregu punktów nawigacyjnych, które mogą mieć określoną rolę. Różnią się one symbolami na mapie taktycznej oraz funkcjonalnością w poszczególnych sensorach. Bardzo ważne jest przy nich pilnowanie interpunkcji! Dodanie kropki bądź nie we właściwym miejscu kompletnie zmienia rodzaj i rolę punktu! Punkty nawigacyjne w F-15E to:
- Home Base – punkt startowy oznaczający zawsze lotnisko, z którego wylatujemy na misję, oznaczony jako B
- Steerpoint – podstawowy punkt nawigacyjny na trasie, oznaczony cyfrą i literą trasy, np. 1A, 2B
- Aimpoint (Steerpoint) – dodatkowy punkt związany z konkretnym steerpointem, może ich być w sumie 7 dla każdego steerpointa, oznaczone są numerem steerpointa i cyfrą dziesiętną, np. 1.1A, 1.2A, 1.3A
- Initial / Ingress Point (IP) – ostatni steerpoint przed punktem celem, zwykle oznacza rozpoczęcie podejścia do ataku, oznaczony tak, jak zwykły steerpoint, np. 4A, 5B. Po oznaczneiu punktu jako cel, IP tworzy się automatycznie ze steerpointa poprzedzającego
- Aimpoint (Initial Point) – dodatkowy punkt związany z punktem Initial, może ich być w sumie 7 dla każdego Initial Point, oznaczone są numerem Initial Pointa i cyfrą dziesiętną, np. 4.1A, 4.2A, 3.1A
- Target Point – punkt cel do ataku. Jeśli jest wyznaczony od razu jako punkt trasy i samolot jest w trybie AG, po osiągnięciu punktu IP komputer od razu ustawi ten punkt jako aktywny cel do zaatakowania wybraną bronią. Oznaczony jest cyfrą i kropką, czasem też literą trasy, np. 5.A, 7.B. To bardzo ważne, by rozumieć różnicę między oznaczeniem zwykłego punktu steerpoint – 5A – i celu – 5.A – chodzi tylko o kropkę!
- Offset Point – dodatkowy punkt związany z punktem – celem, może ich być w sumie 7 dla każdego celu, oznaczone są numerem punktu celu i cyfrą setną, np. 4.01A, 4.02A, 3.01A
- Mark Point – dodatkowy punkt nawigacyjny tworzony tylko w czasie wykonywania misji
- Bullseye Point – stały punkt odniesienia Bullseye dla wszystkich samolotów w misji
Wizualnie symbole punktów nawigacyjnych na mapie taktycznej przedstawiają się tak:
Przykładowy widok trasy z punktami nawigacyjnymi na ekranie TSD w kokpicie:
- Home Base B
- steerpointy: 1, 2, 5, 6, 7
- Aimpoint 2.1 od steerpointa 2
- Initial Point 3
- Target Point 4.
- Offset Point 4.01
- Bullseye
Nawigacja wg punktów nawigacyjnych Steerpoint
1.
Włącz tryb nawigacji NAV (opcjonalne).
2.
Numer aktywnego steerpointa widać na konsoli UFC.
3.
Aby skierować samolot w stronę steerpointa, ustaw równo na taśmie kompasowej symbol grota oznaczającego aktualny kurs i symbol zakolorowanego prostokąta Command Heading Marker, oznaczającego kurs na aktywny steerpoint. Puste kółko na HUDzie pokazuje pozycję w terenie aktualnego steerpointa.
4.
Gdy oba symbole pokrywają się na środku, lecisz prosto do aktywnego steerpointa.
5.
W prawym, dolnym rogu, w trybie NAV wyświetlane są pełne informacje na temat steerpointa:
- NAV – tryb nawigacji
- 3A – numer aktywnego steerpointa
- N 16.1 – odległość w milach do steerpointa
- 00:003:34 E – timer odliczający czas do osiągnięcia steerpointów
6.
W innym trybie niż NAV informacje ograniczają się do odległości do steerpointa, np. N 4.3.
7.
Symbol swojego samolotu na trasie i poszczególne punkty nawigacyjne widać na ekranie mapy taktycznej TSD.
8.
Na ekranie HSI upewnij się, że zaznaczona jest opcja AUTO SEQ. Steerpointy będą się wtedy przełączać automatycznie na kolejne w sekwencji trasy. Odznacz ją, jeśli chcesz ręcznie zmieniać kolejne punkty trasy.
9.
Punkty zmienią się automatycznie przy AUTO SEQ, jeśli miniesz aktywny steerpoint w odległości do 2 mil z lewej lub prawej strony – nie musisz przelecieć idealnie nad kropką steerpointa.
10.
Kierunek na aktywny steerpoint wyświetla ekran świadomości sytuacyjnej HSI. Pokazuje go grot skierowany w górę NAV Bearing Pointer. Pionowa kreska na godzinie 12 to „Lubber Line” – pokazuje aktualny kurs samolotu. Symbol kółka pokazuje pozycję steerpointa z widoku z góry. Na środku jest symbol swojego samolotu.
11.
HSI wyświetla podstawowe informacje o steerpoincie:
- STR 1A – numer steerpointa
- 282 / 12.8 – kurs i odległość do steerpointa
- 00:02:50E – czas pozostały do osiągnięcia punktu
12.
Kierunek lotu na steerpoint wskazuje również sztuczny horyzont ADI. To ostry, zakolorowany grot Command Heading. Aktualny kurs samolotu pokazuje szeroki, otwarty grot.
13.
Leć tak, by oba symbole zrównały się ze sobą.
Zmiana punktu nawigacyjnego
1.
Jeśli chcesz ręcznie zmienić aktywny steerpoint, wpisz jego numer na klawiaturze UFC i wciśnij przycisk obok numeru steerpointa. W przypadku tej samej trasy, nie musisz dodawać litery, np. A po numerze.
2.
Aktywny steerpoint zmieni się i pokaże pełen numer z literą A, mimo wpisania samej trójki.
3.
Jeśli zmieniasz steerpoint na cel Target Point, koniecznie pamiętaj, by po cyfrze dodać kropkę, która również jest na klawiaturze UFC.
4.
Aktywny punkt – cel (Target Point) zmienia symbol steerpointa na symbol celu – diament. W oknie danych steerpointa widnieje TGT – cel i odległość do niego w milach. W trybie Air to Ground można od razu przejść do ataku wybraną bronią.
5.
Zmiana punktu na Offset lub Aimpoint również wymaga użycia kropki i wpisania numeru w formacie np. 3.1, 4.01.
6.
Jeśli chcesz wpisać literę albo jakikolwiek górny symbol klawisza, użyj najpierw przycisku SHF (Shift). CLR kasuje znak.
Wyświetlanie szczegółowych i pomocnych informacji nawigacyjnych
1.
Wyświetlanie informacji odbywa się głównie na konsoli UFC. Służą do tego przyciski MENU oraz DATA – każdy z nich wyświetla dwie strony informacji. W obecnej wersji Early Acces wiele funkcji jeszcze nie działa. Konsola nie ma przycisku Enter – do wprowadzania danych służą przyciski funkcyjne obok wyświetlaczy informacji.
2.
Na stronie głównej UFC istotne funkcje to:
- LAW 250 (Low Altitude Warning) – alarm o niskiej wysokości. Pozwala ustawić, na jakiej wysokości Betty zacznie ostrzegać o niskim pułapie lub wyłączyć ostrzeganie – OFF. Domyślna wysokość to 250 stóp
- STR xx – wyświetla menu Sequence Point – funkcji steerpointa
- A/P OFF – wyświetla menu funkcji autopilota
3.
Kliknij przycisk STR, by wyświetlić ekran funkcji steerpointa Sequence Point.
4.
Menu steerpointa zawiera następujące informacje i funkcje:
- STR 1A – numer aktywnego steerpointa, przycisk obok przełącza kolejne steerpointy w sekwencji trasy
- LIST – pozwala użyć punktów listy List Points i dodać je do trasy lub stworzyć z nich nową trasę
- TOT:OFF – Time On Target – pozwala ustawić konkretny czas przylotu nad steerpoint
- N xx’xx.xxx | W xxx’xx.xxx – współrzędne geograficzne punktu
- MEA – Minimum Enroute Altitude – minimalna bezpieczna wysokość przelotowa na trasie, funkcja używana w radarze śledzącym teren
- ELEV – Elevation – wysokość punktu nad poziomem morza w stopach
- UTM – przełącza współrzędne na siatkę UTM
5.
Wciśnij przycisk MENU raz bądź dwa razy (jeśli nie jesteś na głównej stronie), by wyświetlić drugi ekran głównych funkcji.
Oprócz możliwości włączenia trybu ILS, przydatne do nawigacji funkcje to:
- GCWS (Ground Collision Warning System) – system ostrzegania przed zderzeniem z ziemią. Może być: ON – włączony, AUTO – włączony, gdy samolot jest na wysokości pomiędzy 500 i 4000 stóp, oprócz trybu głównego INST, ADV – wyłącza ostrzeżenia dźwiękowe, pozostawia wizualne na HUDzie, OFF – wyłącza ostrzeżenia o kolizji z ziemią
- PP-EGI – wybór systemu nawigacji
- UPDT MENU – ekran aktualizowania pozycji przy inercyjnym systemie nawigacji
6.
Wciśnij przycisk DATA, by wejść do pierwszego ekranu opcji:
- 282 / 12.8 – kurs i odległość do aktywnego steerpointa widocznego obok
- STR 1A – numer aktywnego steerpointa, wciśnięcie przycisku obok przechodzi do ekranu Sequence Point opisanego wcześniej
- ETA / ETE – Estimated Time of Arrival – przewidywana godzina przybycia do steerpointa / Estimated Time Enroute – przewidywany pozostały czas do osiągnięcia steerpointa
- 11020′ – wysokość radarowa, wciśnięcie przycisku wyświetla wysokość na HUDzie
- T 270 – prędkość True Speed, wciśnięcie przycisku wyświetla prędkość na HUDzie
- G 270 – prędkość Ground Speed, wciśnięcie przycisku wyświetla prędkość na HUDzie, przydatna przy kołowaniu
- TIME – czas trwania misji
- WIND – kierunek i prędkość wiatru
7.
Wciśnij ponownie przycisk DATA, by wejść do drugiego ekranu opcji. Skupiają się one głównie na informacjach „Look-Ahead” – czasie przybycia i pozostałym paliwie. Większość z nich nie działa w obecnej wersji.
- SP 1A – aktywny steerpoint Sequence Point
- G 270 – prędkość Ground Speed
- SP 1A – Look-Ahead Point
- CG OFF – Commanded Ground Speed – prędkość Ground wymagana do osiągnięcia punktu w ustawionym czasie TOT (Time On Target)
- 0 LBS (górny, przycis PB 10) – ilość paliwa w momencie osiągnięcia aktywnego steerpointa / kurs i odległość do aktywnego steerpointa
- ETA / ETE – Estimated Time of Arrival – przewidywana godzina przybycia do steerpointa / Estimated Time Enroute – przewidywany pozostały czas do osiągnięcia steerpointa
- 0 LBS (dolne, PB 8) – ilość paliwa, jakie pozostanie po przybyciu nad steerpoint
- TOA / TOT – Time Of Arrival – przewidywana godzina przybycia do steerpointa / Time On Target – wyznaczona godzina przybycia nad cel / punkt nawigacyjny
Autopilot – tryb lotu według punktów trasy
1.
Włącz tryb nawigacji NAV.
2.
Włącz autopilota przyciskiem A/P. Po prawej zapali się lampka kontrolna.
3.
Po włączeniu autopilota wyświetliło się menu autopilota. Włącz tryb STR MODE-NAV i najlepiej jeszcze utrzymywanie wysokości ALT HOLD. Samolot będzie sam kierował się na punkty trasy.
Zmiana aktywnej trasy A, B, C
Zmiany aktywnej trasy A, B lub C można dokonać na ekranie TSD, klikając przycisk A. Po zmianie trasy znikną punkty nawigacyjne przypisane poprzedniej trasie oprócz punktów Home Base i Bullseye.
Ściągnij wersję PDF
