Radar Air to Air – tryby BVR – poradnik F-16C Viper

Spis treści:
Niezbędne przyciski

Radar AN/APG-68
Obsługa radaru w 4 klikach dla początkujących
Podstawy obsługi radaru
Zakres skanowania radaru
Tryb RWS – Range While Search
Spotlight Scan

Tryb STT – Single Target Track
Tryb Dual Target Track
Tryb TWS – Track While Search
Tryb VSR – Velocity Search with Ranging
Symbole Datalink na radarze
IFF – identyfikacja „swój-obcy”
Zakłócanie radaru
Funkcja EXP – Expand
HSD – kopia ekranu radaru

CNTL – ustawienia radaru

Niezbędne przyciski

  • Display Management Switch DOWN – aktywacja ekranu z radarem jako SOI
  • Target Management Switch UP – lockowanie celów
  • Target Management Switch RIGHT – różne funkcje w trybie TWS
  • Target Management Switch LEFT – identyfikacja IFF
  • Target Management Switch DOWN- kasowanie locka celu
  • Radar Cursor Switch (oś lub cztery przyciski) – przesuwanie kursora radaru
  • ANT ELEV Knob CCW (oś lub przycisk) – regulacja pozycji anteny radaru góra / dół
  • ANT ELEV Knob CW (oś lub przycisk) – regulacja pozycji anteny radaru góra / dół
  • EXP / FOV Button – funkcja EXP radaru

Radar AN/APG-68

F-16C Viper jest wyposażony w doplerowski radar AN/APG-68 nazywany w intefejsie samolotu Fire Control Radar – FCR. Radar wyszukuje cele w obrębie do 120 stopni przed samolotem i wyświetla kontakty oddalone do 160 mil morskich. Pozwala wyszukiwać i atakować kontakty BVR – Beyond Visual Range (poza zasięgiem wzroku) oraz automatycznie lockować cele w zasięgu wzroku dzięki kilku trybom ACM (Air Combat Maneuvering) do walki kołowej. Na radarze można dokonać identyfikacji kontaktu pod kątem przynależności „wróg lub przyjaciel”.

Z uwagi na kompleksowość zagadnienia, instrukcja obsługi radaru podzielona jest na kilka działów. W tym wpisie znajdują się opisy trybów BVR – Beyond Visual Range – czyli do wyszukiwania celów powyżej 10 mil i poza zasięgiem wzroku.

Obsługa radaru w 4 klikach dla początkujących

Radar to jeden z bardziej skomplikowanych systemów w F-16C, ale podstawy obsługi są dość proste, zwłaszcza gdy zaczynamy misję w powietrzu i wiemy skąd nadlecą wrogie samoloty. Można je zamknąć w czterech szybkich czynnościach.

1.
Włącz tryb atakowania celów powietrznych przyciskiem A-A. Ekran radaru pojawi się na lewym monitorze MFD gotowy do działania.

2.
Jeśli to konieczne, dostosuj zasięg pracy radaru w milach przyciskami strzałek.

3.
Za pomocą gałki lub przycisków RDR Cursor najedź kursorem na symbol kontaktu na radarze.

4.
Wciśnij dwukrotnie TMS UP, by zalockować cel w trybie STT.

5.
Poczekaj aż cel będzie w zasięgu i odpal pocisk za pomocą WPN REL.

Podstawy obsługi radaru

Ekran radaru pokazuje obraz z góry przed samolotem w postaci stożkowego „kawałka tortu”, gdzie nasz samolot jest u dołu według aktualnie ustawionej skali zasięgu. Kontakty na samej górze ekranu są najbardziej oddalone, a te na dole są najbliżej. Można też regulować wysokość, na jakiej przeszukuje przestrzeń radar oraz szerokość stożka. Ustawienia te są opisane dokładniej w rozdziale: „Zakres skanowania radaru”.

Uruchamianie radaru

1.
Jeśli zacząłeś misje w powietrzu lub wykonywałeś krok po kroku listę czynności przedstartowych, radar będzie już włączony i gotowy do działania. W razie czego najważniejszy przełącznik uruchamiający zasilanie radaru znajduje się tuż przy drążku sterowania: FCR – ON

2.
Jeśli żaden ekran MFD nie wyświetla w danej chwili radaru, możesz go wywołać przyciskiem FCR.

3.
Do obsługi radaru na ekranie konieczne jest aktywowanie go jako SOI (Sensor of Interest). Widać po białej ramce wokół ekranu. Jeśli zamiast niej jest napis NOT SOI, wciśnij DMS Down.

Opis ekranu radaru

  • CRM – wyjście do menu głównego trybów radaru
  • RWS – wybór aktywnego trybu RWS lub TWS
  • NORM – przycisk powiększenia fragmentu skanowanego obszaru
  • OVRD – wyjście z ekranu radaru
  • CNTL – wyświetla menu zaawansowanych opcji radaru
  • <40> – strzałki regulujące zasięg wyświetlanego obszaru przeszukiwania
  • A6 – Azimuth – reguluje szerokość stożka przeszukiwango obszaru
  • B4 – Bars – reguluje wysokość stożka przeszukiwanego obszaru
  • SWAP – zamiana ekranu z lewego na prawy

  1. „Wedding Cake” – ikona tortu oznacza aktywny steerpoint (nie zawsze widoczny na radarze)
  2. „Brick” – ikona kontaktu – wykrytego samolotu, kreska oznacza wektor kierunku, do którego leci samolot, ale właściwy kierunek widać dopiero, gdy kontakt zmieni się w zidentyfikowany lub „bugged” 
  3. Radar Cursor – kursor radaru obsługiwany gałką lub przyciskami RDR Cursor. Liczby u góry i na dole pokazują granice wysokości w tysiącach stóp, pomiędzy którymi wyszukuje właśnie radar
  4. Punkt Bullseye (nie zawsze widoczny na radarze)
  5. Linia horyzontu – ułatwia orientację w przestrzeni w przypadku manewrowania samolotem
  6. 337 61 – kurs i odległość kursora radaru od punktu Bullseye – ułatwia wszukiwanie celów
  7. 043 82 – kurs i odległość naszego samolotu od punktu Bullseye

Zasięg wyświetlania radaru

Operując radarem dość często będziemy zmieniać zasięg wyświetlania przeszukiwanego terenu Za pomocą przycisków wokół ekranu można ustalić odległość od 10 do 160 mil morskich. Inna metoda to przesuwanie kursora na górny bądź dolny skraj ekranu, ale działa to tylko w trybie RWS. Wartość ta zmienia tylko skalę wyświetlanego obszaru skanowania. Tak naprawdę zasięg fal radaru jest nieograniczony.

Każda wartość jest dodatkowo dzielona zielonymi kreskami po prawej na 4, np. przy 40 milach zielone kreski są co 10 mil, a przy 80 co 20 mil. Pozwala szybko zorientować się, w jakiej odległości znajduje się widziany z góry kontakt. Na poniższym przykładzie widać zasięg 80 mil podzielony na cztery sekcje i kontakty znajdujące się w odległości nieco ponad 40 mil. 

Wykrywanie i namierzanie celów

Kontakty wykryte przez radar pokazywane są jako białe kwadraty wypełnione w środku,tzw. „bricks” (ang. cegły). Biały kolor oznacza, że radar nie wie, czy są to cele przyjacielskie, czy wrogie. Mała kreska oznacza wektor kierunku, do którego leci kontakt.

1.
Do interakcji z wybranym kontaktem służy kursor radaru składający się z dwóch pionowych kresek. Liczby przy nich pokazują maksymalny i minimalny pułap w tysiącach stóp, jaki akurat obejmuje radar.

2.
Przed zalockowaniem celu warto zorientować się, który kontakt jest wrogi, a który sojuszniczy. Jeśli w misji biorą udział inne samoloty sojusznicze albo AWACS jest to o wiele czytelniejsze. W przypadku samotnego lotu można liczyć tylko na swój system IFF. 

Wciśnij TMS LEFT Short (krótko), by szybko przeskanować wszystkie kontakty na radarze. Pod symbolem trybu IFF M4 pojawi się napis SCAN. Transponder sojuszniczych jednostek odpowie i na chwilę pojawi się obok nich zielony symbol 4. Kontakt nie zostanie oznaczony na stałe jak sojusznik, ponieważ do tego potrzebne są dwie różne metody identyfikacji. 

3.
Najedź kursorem na wybrany kontakt. Pojawi się dodatkowa informacja – pułap, na którym leci cel. Tutaj to 17 tysięcy stóp.

4.
Mając kursor na kontakcie „brick” możesz skupić na nim radar lockując go poprzez wciśnięcie TMS UP na drążku – wtedy pojawią się dane dotyczące możliwości nakierowania na niego i wystrzelania pocisku. W trybach BVR cel można zalockować na kilka sposobów opisanych dokładniej w dalszych rozdziałach tego wpisu. Te podstawowe to:

  • Tryb SAM – jednokrotne wciśnięcie TMS UP – pozwala również śledzić inne cele
  • Tryb STT – dwukrotne wciśnięcie TMS UP – skupia radar wyłącznie na jednym celu
  • Tryb DTT – jednokrotne wciśnięcie TMS UP na dwóch kontaktach – pozwala śledzić dwa cele

W trybie STT, przy odpowiednich warunkach możesz dokonać identyfikacji modelu zalockowanego samolotu wciskając TMS LEFT Long. Można przerwać locka wciskając TMS DOWN.

Zakres skanowania radaru

Radar skanuje przestrzeń na zasadzie kijka rysującego po piasku literę B – od lewej do prawej, schodzi niżej, znowu idzie do lewej, znowu niżej, do prawej i tak dalej w ustawionym zakresie stopni w pionie i barów w poziomie. Wykonanie pełnego skanu w całym zakresie zajmuje sporo czasu i informacje o wykrytych kontaktach mogą się szybko deaktulizować, co utrudni zalockowanie ich.

Od pilota zależy więc, by dobrać parametry radaru odpowiednie do danej sytuacji. Może on ograniczyć rozmiar stożka skanującego przestrzeń, by znacznie przyspieszyć wykonanie pełnego skanu i mieć na ekranie o wiele bardziej aktualny obraz sytuacji. Podpowiedzią mogą być choćby komunikaty dawane przez AWACSa, według których można się kupić na określonym kierunku przed samolotem oraz wysokości. Do zawężania zakresu skanu służą przyciski azymutu A6-A1 w stopniach oraz „barów” B1-B4. W ten sposób reguluje się zakres skanu radaru w pionie i w poziomie przed samolotem.

Azymut – skanowanie w poziomie

Radar F-16 może skanować przestrzeń od 20 do 120 stopni przed samolotem, z odpowiednio połową każdej z tych wartości na lewo i na prawo. A6 oznacza azymut 60 stopni w lewo i 60 w prawo, a więc 120 razem. A1 to najmniejszy zakres z 10 stopniami w lewo i 10 w prawo. W trybie RWS dostępny jest jeszcze zakres A3, czyli 30 stopni w lewo i 30 w prawo, a wyłącznie w trybie TWS działa zakres A2 z 25 stopniami w lewo i 25 w prawo.

1.
Im mniejszy azymut A, tym antena szybciej odświeża obraz wędrując od lewej do prawej strony, ale również tym mniejszy obszar przed samolotem pokrywa. Kontakty znajdujące się poza wyznaczonym azymutem stożka radaru nie pojawią się na ekranie.

2.
Do ustawienia azymutu w stopniach służy przycisk A. Przy A3, A2 i A1 kontakty będą wykrywane tylko pomiędzy niebieskimi liniami. Niektóre tryby mogą z góry narzucić swój azymut, np. SAM działa z wartością A3.

3.
Przy wąskim azymucie 20 stopni można również przeszukiwać boczne obszary przesuwając kursor na lewy i prawy skraj ekranu.

Bary – skanowanie w pionie

1.
Drugą wartością jest B „bary”, czyli liczba skanowanych pasów przestrzeni, która układa się na sobie w pionie. Możemy ustawić od 1 do 4 barów skanowanej przestrzeni. Skanowanie barów ma bezpośredni związek z wysokością na jakiej skanujemy przestrzeń. Jeden bar (1B) da bardzo ograniczony fragment nie pokazujący niczego, co jest wyżej lub niżej skanowanego paska. 4 bary to pełen zakres czterech pasów przestrzeni od góry do dołu stożka radaru.

2.
Do zmiany liczby barów służy przycisk B i ustawienia: B1, B2, B3, B4.

3.
Aby zmienić pułap skanowanej przestrzeni nie trzeba zwiększać liczby barów. Przy 1 Bar o wiele szybciej można manualnie skierować antenę radaru w górę lub w dół przyciskami na przepustnicy:

  • ANT ELEV Knob CCW
  • ANT ELEV Knob CW

Pozycję anteny widać po niebieskim znaczniku na krawędzi ekranu. Zmienią się też skrajne wartości pułapu przy kursorze radaru.

Tryb RWS – Range While Search

Radar działa domyślnie w głównym trybie CRM – Combined Radar Modes – grupującym główne podtryby radaru i podtrybie RWS – Range While Search. RWS pozwalaja mu działać w pełnym zakresie i maksymalnie wykorzystać jego możliwości do przeszukiwania obszaru oraz wykrywania wielu celów jednocześnie na daleki dystans do 160 mil. Można w nim lockować wybrane kontakty na trzy różne sposoby: STT, DTT i SAM. Kontakty w tym trybie mają nieco mniejsze ikony – są tzw. „Track Targets”.

1.
Tryb RWS działa domyślnie po włączeniu trybu atakowania celów lotniczych Air-to-Air. Kontakty „bricks” w trybie wyszukiwania nazywają się „Track Targets” i są nieco mniejsze. W trybie RWS nie ma opcji 3 Barów. Można ustawić zasięg: 10, 20, 40, 80, 160 mil, azymut A1, A3, A6 i bary B1, B2, B4.

2.
Z RWS można zalockować cele w podtrybach:

  • SAM
  • STT
  • DTT

 

Tryb SAM – Situational Awareness Mode

Tryb SAM – Situational Awareness Mode – jak nazwa wskazuje, pozwala zalockować cel na „miękko” i jednocześnie zachować świadomość sytuacyjną z podglądem na całą resztę wykrytych kontaktów. Cel zmienia się wtedy w z „Track Target” w „Bugged Target”. Dostarcza paru nowych informacji i pozwala już odpalić pocisk. Tryb włącza się klikając raz TMS UP na kontakcie.

Najedź kursorem na kontakt i wciśnij TMS UP jeden raz. Po zalockowaniu celu w trybie SAM azymut zawęża się do 30 stopni – A3. Widać też inne kontakty, jeśli mieszczą się w granicach skanowanego azymutu. Pojawiły się nowe informacje o zalockowanym celu:

  • 16L – Aspect Angle – kąt i pozycja względem naszego samolotu (L-Left, R-Right) – często wyświetlana niepoprawnie w DCS
  • 130 – Ground Track – kurs celu
  • 540 – AirSpeed – prędkość Calibrated Speed celu
  • 894K – Closure Rate – suma prędkości celu i naszej (tempo zbliżania)
  • DLZ – Dynamic Launch Zone – dynamiczna strefa zasięgu pocisku

Tryb STT – Single Target Track

Tryb STT – Single Target Track lockuje cel i skupia tylko na nim całą swoją energię, przez co wrogowi trudniej jest zerwać zalockowanie. Na ekranie nie widać wtedy żadnych innych kontaktów, nie można zmieniać azymutu i barów – radar obejmuje tylko ten jeden wyznaczony obiekt. Tryb STT umożliwia odpalenie pocisku AIM-120 oraz AIM-9 w jego trybie wspomaganym radarem – Slave. Tryb włącza się klikając dwukrotnie TMS UP na kontakcie. Wciśnij TMS DOWN raz, by wrócić do trybu SAM i TMS DOWN drugi raz, by skasować locka.

1.
Najedź kursorem na kontakt i wciśnij TMS UP pierwszy raz, by zalockować go w trybie SAM, następnie wciśnij TMS UP na nim drugi raz, by przejść do locka w trybie STT. Na ekranie pojawią się te same dodatkowe informacje, co w trybie SAM.

  • 18 – Aspect Angle – kąt i pozycja względem naszego samolotu (L-Left, R-Right) – często wyświetlana niepoprawnie w DCS
  • 80 – Ground Track – kurs celu
  • 590 – AirSpeed – prędkość Calibrated Speed celu
  • 1076K – Closure Rate – suma prędkości celu i naszej (tempo zbliżania)
  • DLZ – Dynamic Launch Zone – dynamiczna strefa zasięgu pocisku

Tryb DTT – Dual Target Track

Tryb Dual Target Track pozwala skupić moc radaru i śledzić jednocześnie dwa cele oznaczając je jako „bugged”. Jeden będzie namierzony w podtrybie SAM – gotowy, by odpalić w niego pocisk, a na drugi będzie można się przełączyć jednym szybkim kliknięciem, już bez konieczności manipulowania kursorem radaru. Tryb włącza się klikając raz TMS UP na pierwszym kontakcie i TMS UP na drugim kontakcie. Wciśnij TMS RIGHT, by przełączać się pomiędzy obydwoma celami w trybie SAM. Wciśnij TMS DOWN raz, by skasować locka z celu. 

1.
Najedź kursorem na kontakt i wciśnij TMS UP pierwszy raz, by zalockować cel w trybie SAM. Przesuń kursor na drugi kontakt.

2.
Na drugim kontakcie wciśnij ponownie TMS UP. Na ekranie zostaną tylko dwa cele oznaczone jako „Bugged Target”. Cel oznaczony kółkiem jest zalockowany w trybie SAM i można w jego kierunku odpalić pocisk, jeśli znajdzie się w zasięgu. Przycisk TMS RIGHT umożliwia szybkie przełączanie się pomiędzy obydwoma celami – aktywny cel do zaatakowania rozpoznasz po obrysowaniu kółkiem. TMS DOWN kasuje locka.

3.
Dodatkowe informacje, jakie pojawiają się dla zalockowanego celu dotyczą zawsze kontaktu obrysowanego kółkiem.

  • 18 – Aspect Angle – kąt i pozycja względem naszego samolotu (L-Left, R-Right) – często wyświetlana niepoprawnie w DCS
  • 80 – Ground Track – kurs celu
  • 590 – AirSpeed – prędkość Calibrated Speed celu
  • 1017K – Closure Rate – suma prędkości celu i naszej (tempo zbliżania)
  • DLZ – Dynamic Launch Zone – dynamiczna strefa zasięgu pocisku

Spotlight Scan

Jeśli zalockowanie celu jest problematyczne albo wiemy gdzie powinien być cel, ale radar jeszcze go nie pokazuje na ekranie, co może zdarzyć się zwłaszcza przy bardzo odległych kontaktach, możemy wykorzystać podtryb Spotlight Scan, który chwilowo kieruje silną wąską wiązkę o azymucie 10 stopni i 4 Barach w wybranym kierunku.

1.
Najedź kursorem nieco pod problematyczny kontakt albo według wskazań Bullseye na kierunek, gdzie powinien być cel. Wciśnij i przytrzymaj TMS UP przez kilka sekund. Azymut zmieni się na A1, a Bary na B4.

2.
Zwolnij przycisk TMS UP. Jeśli cel przy kursorze został wykryty, radar zalockuje go.

Tryb TWS – Track While Scan

Tryb TWS – Track While Scan – to drugi z głównych podtrybów BVR radaru. Umożliwia śledzenie wielu „miękko” zalockowanych celów jednocześnie i co najważniejsze – pozwala błyskawicznie odpalić pociski AMRAAM w każdy z nich. W trybie TWS radar może w szczególnych przypadkach działać w azymucie 25 stopni A2 oraz 3 barów B3. Radar początkowo wyświetla kontakty jako „Search Target”, czyli znane z RWS „bricks” oznaczone mniejszą ikoną.

Z czasem powstaje  dokładniejszy obraz celów i te zmieniają się w tzw. „Track Target” oznaczone większą ikoną kwadratu. Następnie pilot może „miękko” zalockować je w tzw. „System Target” – ikona zmieni się na pustą w środku. „System Target” nie pochłania dodatkowej energii radaru, ale pozwala już na odpalenie pocisku. Można oznaczyć do 10 kontaktów jako „System Target” i szybko przełączać się pomiędzy nimi wciskając TMS RIGHT. Tryb TWS włącza się przyciskiem na ekranie lub wciskając na drążku TMS RIGHT dłużej niż 1 sekundę.  

1.
Włącz tryb TWS przyciskiem na ekranie lub przytrzymując TMS RIGHT 1 sekundę. Początkowo kontakty będą wyświetlane jako standardowe „Search Target” – małe kwadraty.

2.
Po kolejnych skanach radar będzie coraz dokładniej przewidywał pozycje celów i zbuduje obraz złożony z „Track Target” oznaczonych dużym kwadratem. Radar może wyświetlić do 10 takich celów.

3.
Najedź kursorem na kontakt i wciśnij TMS UP raz, by oznaczyć cel jako „System Target”, który można później oznaczyć do odpalenia pocisku. Jego ikona zmieni się na pustą w środku.

4.
Alternatywnie, jeśli jeszcze żaden cel nie jest oznaczony jako „System Target”, wciśnij TMS Right – wszystkie kontakty zostaną automatycznie oznaczone jako „System Target”.

5.
W trybie TWS jest opcja jeszcze jednego typu kontaktu – tzw. „Cursor Target”. Wystarczy najechać kursorem na wybrany kontakt „System Target”, a radar automatycznie zacznie traktować go priorytetowo przy odświeżaniu obrazu. Azymut zmieni się w stożek 25 stopni A2, a bary zredukują do B3, by zapewnić właściwą moc radaru dla tego kontaktu. „Cursor Target” nie wymaga wciśnięcia żadnego przycisku. Tryb ten nie pozwala jeszcze na odpalenie pocisku.

6.
Każdy „System Target” można ostatecznie zmienić w „miękki” lock i „Bugged Target” pozwalający odpalić pocisk, jak w trybie SAM. Można to zrobić na dwa sposoby:

  • standardowe najechanie kursorem na „System Target” i wciśnięcie TMS UP. Symbol zostanie obrysowany okręgiem. Na ekranie pojawią się te same informacje odnośnie celu, co w trybach SAM i STT.
  • drugi sposób to naciśnięcie TMS RIGHT – „zalockowany” zostanie najbliższy kontakt „System Target”

  • 18 – Aspect Angle – kąt i pozycja względem naszego samolotu (L-Left, R-Right) – często wyświetlana niepoprawnie w DCS
  • 90 – Ground Track – kurs celu
  • 430 – AirSpeed – prędkość Calibrated Speed celu
  • 857K – Closure Rate – suma prędkości celu i naszej (tempo zbliżania)
  • DLZ – Dynamic Launch Zone – dynamiczna strefa zasięgu pocisku

7.
Z zalockowanym celem można teraz wciskać TMS RIGHT wielokrotnie, przełączając się za każdym razem na kolejny cel „System Target”. W taki sposób można odpalić 6 pocisków AMRAAM do 6 różnych celów w przeciągu kilku sekund, wciskając kolejno TMS Right i WPN REL. TMS DOWN kasuje locka i wraca do „System Target”.

8.
Każdy „Bugged Target” można zmienić w cel w trybie STT najeżdżając na niego kursorem i wciskając TMS UP. Radar skupi się wtedy wyłącznie na tym celu – inne kontakty znikną. TMS DOWN wraca do poprzednich stanów. 

Tryb VSR – Velocity Search with Ranging

Podtryb VSR (Velocity Search with Ranging) to jeden z podtrybów głównej kategorii CRM, podobnie jak RWS i TWS. Pozwala wykrywać cele leceące wprost na nasz samolot, i na możliwie zbliżonej wysokości lub trochę wyżej, z nieco większego dystansu niż TWS i RWS. WYkorzystuje do tego mieszanie pulsów wysokiej i średniej częstotliwości. Cele wykryte w VSR można zalockować w trybie STT. Nie działa tu jednak lockowanie „na miękko” w trybie SAM – Situational Awareness Mode.

W obecnej wersji DCS World (lato 2023) testy nie wykazują praktycznie żadnej różnicy w odległości wykrywania w trybie VSR w porównaniu do innych.

1.
Na ekranie radaru AA i głównych trybów CRM wciśnij przycisk podtrybów, by włączyć VSR.

2.
Na ekranie radaru pojawi się skrót aktualnego trybu – VSR.

3.
Kontynuuj skanowanie przestrzeni, jeśli spodziewasz się celów lecących prosto na Ciebie. Tryb VSR powinien wykryć obiekt wielkości myśliwca z dystansu nieco ponad 40 mil.

4.
Kontakty wykryte w trybie VSR można zalockować do trybu śledzenia pojedynczego celu STT najeżdżając na niego kursorem i wciskając dwa razy TMS Up.

Symbole Datalink na radarze

1.
Jeśli w powietrzu znajduje się samolot AWACS lub skrzydłowi z tym samym systemem Datalink, radar pokaże wykryte przez niego cele jako ikony HAFU (Hostile Abiguous Friendly Unknown) puste w środku. Ikony są wykreowane na podstawie decyzji AWACS-a o tym, które są sojusznicze, które wrogie. Ikony HAFU puste w środku są wyświetlane tylko infromacyjnie – nie mogą być zalockowane jako cele na radarze, dopóki ten sam ich nie wykryje. Ikony HAFU powstają, gdy kontakt zostanie potwierdzony dwiema niezależnymi metodami identyfikacji.

2.
Ikony HAFU oznaczają:

  • H – Hostile – wróg
  • A – Abiguous – podejrzany (istnieje konflikt w potwierdzeniu identyfikacji przynależności, np. jedna metoda – nieznany, druga metoda – wróg)
  • F – Friendly -sojusznik
  • U – Unknown – nieznany

3.
Wraz z przybliżaniem się kontaktów, radar F-16 będzie już samodzielnie śledził te same cele. Cele śledzone przez swój radar mają ikonę wypełnioną w środku. Wiele z nich zmieni się w żółte ikony celów podejrzanych, ponieważ nastąpi konflikt w potwierdzeniu identyfikacji: AWACS podaje cel wrogi, radar F-16 cel nieznany. Zwykle możemy jednak założyć, że żółte cele / dawne czerwone to wróg.

4.
Tylko kontakty sojusznicze, które w czasie zapytania IFF przyciskiem TMS LEFT odpowiedziały poprawnie zostaną na radarze jako zielone kontakty sojusznicze, a wypełnienie kolorem potwierdza, że widzi je także nasz radar.

5.
Sytuacja wygląda tak samo, jeśli cel jest śledzony tylko przez naszych skrzydłowych z tym samym systemem Datalink. Dodatkowo, nad ikoną kontaktu pojawi się numer skrzydłowego, jeśli ten zalockuje cel i zacznie go atakować. W ten sposób możemy uniknąć atakowania tych samych celów, choć niestety skrzydłowi AI jeszcze tego nie odróżniają i zdarza im się strzelać do tego samego kontaktu.

IFF – identyfikacja „swój-obcy”

Przed wystrzeleniem pocisku należy upewnić się, że namierzony cel jest istotnie wrogi. Najłatwiej jest w tym celu współpracować z innym samolotem, zwłaszcza AWACS-em, ale F-16C ma też swój system identyfikacji „swój – obcy” IFF (Identification Friend or Foe). 

1.
Podstawowy sposób działania systemu IFF to szybkie skanowanie wszystkich kontaktów na radarze. W tym celu wciśnij: TMS LEFT SHORT – krócej niż 1 sekundę. W rogu ekranu pojawi się napis SCAN, a obok celów sojuszniczych pojawi się na chwilę zielona „czwórka”. Takie kontakty uznane za swoje zmienią się w ikonę zielonego koła, jeśli ich koalicję potwierdzi inny samolot.

2.
Drugi sposób to LOS (Line of Sight), czyli skan na linii obserwowania. System IFF skanuje wtedy obszar na linii kursora radaru, zależnie gdzie go ustawimy. W tym celu wciśnij: TMS LEFT LONG – dłużej niż 1 sekundę. W rogu ekranu pojawi się napis LOS, a  przy celach sojuszniczych pojawi się zielona „czwórka”. Pozostałe będą nadal figurowały jako „nieznane”.

3.
NCTR – Non-Cooperative Target Recognition, wymawiane również fonetycznie „nectar”, to sposób na identyfikację typu wykrytego przez radar samolotu na podstawie jego śladu z silnika turboodrzutowego. Umożliwia on rozpoznanie kontaktu w warunkach BVR (poza granicą wzroku), ale nie do końca zastępuje system rozpoznania swój-obcy.

Radar rozpozna np. MiGa-29, ale nie to, czy jest z polskich, czy rosyjskich sił powietrznych. Tutaj zawsze ważniejsze będzie szyfrowany sygnał z transpondera. NCTR może być jednak przydatny w warunkach, gdy we wrogiej koalicji są wyłącznie samoloty innego typu niż w swojej. NCTR uruchamia się wciskając TMS Left Long.

1.
Wciśnij TMS Left Long, by zbadać kontakt przez NCTR. Jeśli któryś z warunków nie jest spełniony, np. kontakt jest poza zasięgiem 25 mil, komunikat zwrotny brzmi INVL (Invalid).

Aby system NCTR zadziałał prawidłowo, radar musi „widzieć” łopatki turbiny silnika wykrytego samolotu. Warunki konieczne do identyfikacji to:

  • dystans 25 mil lub mniej
  • aspekt „hot” lub „cold”
  • obecność w obrębie promienia 30 stopni przed radarem
  • kontakt musi być zalockowany w trybie STT

Zakłócanie radaru

Jeśli wrogie samoloty używają elektroniczego zakłócacza radarów ECM, na ekranie pojawią się symbole zakłócających kontaktów. Można po nich rozpoznać ile kontaktów zakłóca radar, ale nie gdzie się znajdują. Ikony zakłócania będą u góry ekranu.

Funkcja EXP – Expand

Obszar pod kursorem radaru można powiększyć, aby np. sprawdzić, czy kontakt jest pojedynczy, czy kryje się w ten sposób klucz kilku samolotów lecących w bliskiej formacji. Służy do tego funkcja Expand. Rozmiar i dokładność obszaru powiększenia zależy od aktualnej skali radaru w milach.

1.
Najedź kursorem na wybrany obszar / kontakt. Wciśnij przycisk NORM albo EXP/FOV na drążku.

2.
Podpis zmieni się w migający EXP, a powiększony obszar zostanie obrysowany ramką. Wciśnij EXP, by wrócić do normalnego widoku.

HSD – kopia ekranu radaru

1.
Na ekranie sytuacyjnym HSD widać wszystkie kontakty wykrywane przez radar lub przez system Datalink. Są tam jedynie w celach informacyjnych.

2.
Jeśli skrzydłowy zaatakuje jakiś cel, pojawi się linia przerywana od jego ikony do ikony kontaktu.

CNTL – ustawienia radaru

Kliknięcie na przycisk CNTL wyświetla menu zaawansowanych ustawień radaru, Większość z nich jest jednak niezaimplementowana, bo nie ma wielkiego znaczenia w warunkach komercyjnego symulatora. Wciśnięcie CNTL ponownie wraca do ekranu głównego radaru.

  • MTR (Moving Target Rejection) – nie zaimplementowane
  • ALT TRK (Altitude Tracker) – nie zaimplementowane
  • TGT HIS (Target History) – ilość skanów po której kontakt zniknie z radaru. Przy 1 widać go tylko w czasie bezpośredniego skanowania – później zniknie. Przy większych wartościach radar wyświetli domniemaną lokację w czasie skanowania innego obszaru, a kolor ikony zmieni się w szary
  • LVL (Radar Level) – nie zaimplementowane
  • CHAN (Channel) – nie zaimplementowane
  • MK INT – nie zaimplementowane
  • BAND (Frequency Agility Band) – nie zaimplementowane
  • BCN DLY (Beacon Delay) – nie zaimplementowane
  • PM OFF (Power Management) – nie zaimplementowane

Ściągnij wersję PDF

4 Replies to “Radar Air to Air – tryby BVR – poradnik F-16C Viper”

  1. Świetny materiał, łatwo opisane i można szybko wiele trudniejszych zagadnień zrozumieć. Brawo Autorze!
    Znalazłem jednak niespójność w tekście, mianowicie raz jest napisane, że biała kreska przy „bricks” pokazuje wektor z którego leci kontakt a chwilę później jest napisane odwrotnie. Mógłbym prosić o korektę bo to jednak dosyć ważny aspekt na tak dynamicznym polu walki 😉

  2. Świetny poradnik! Brakowało czegoś takiego. Wszystko jest podane jak na tacy. Służę w jednej z baz, w których stacjonują te myśliwce i poza kilkoma modułami w DCS, z których sporadycznie korzystam zależy mi przede wszystkim na opanowaniu właśnie F-16. Mam nadzieję że będzie więcej takich artykułów!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *