Spis treści:
Niezbędne przyciski
Typy lądowań
Konfiguracja śmigłowca do lądowania
Faza zniżania i zwalniania
Lądowanie VMC Approach To Hover/Ground
Lądowanie Rolling Landing

Niezbędne przyciski

• Symbology Select FWD – tryb wyświetlacza IHADSS: Transition / Cruise
• Symbology Select AFT – tryb wyświetlacza IHADSS: Hover
• Force Trim AT Attitude Hold (Left) – blokowanie trymera w trybie utrzymywania przyspieszenia/pochylenia Attitude Hold
• Force Trim R Release (Fwd) – blokowanie aktualnej pozycji trymera drążka i pedałów
• Force Trim Reset – reset blokady trymera
• Wheel Brakes – hamulce kołowe

Typy lądowań

Możliwość pionowego lądowania przy zerowej prędkości sprawia, że lądowiskiem dla Apache’a może być niemal każdy kawałek utwardzonej, płaskiej przestrzeni o odpowiedniej powierzchni. Podejścia mogą wyglądać różnie zależnie od otaczających lądowisko obiektów i ich wysokości, wielkości obszaru do lądowania, siły wiatru, obowiązujących procedur, stanu technicznego śmigłowca i jego ciężaru itp. Generalnie możemy jednak wyróżnić dwa główne typy lądowań:

• VMC Approach To Hover / Ground – podejście do lądowania z przejściem do zawisu nad lądowiskiem. Zależnie od warunków samego lądowiska, przejście do zawisu może nastąpić na pewnej wysokości lub w ostatniej chwili, tuż przed przyziemieniem
• Rolling Landing – klasyczne podejście do pasa i lądowanie z dobiegiem. Przeprowadzane gdy jest pas do dyspozycji lub w sytuacji awaryjnej: braku mocy silników do zawisu (przez pogodę, ciężar śmigłowca), uszkodzenia silnika, autorotacji  

Przy podchodzeniu do nieznanego / przygodnego lądowiska należy przeprowadzić tzw. high recon  – zatoczyć koło nad lądowiskiem sprawdzając je pod kątem wszelkich przeszkód, wysokich obiektów, słupów, rodzaju podłoża i nachylenia placu do lądowania. Jeśli to możliwe, należy lądować pod wiatr, a więc warto sprawdzić jego kierunek obserwując otoczenie. Wybieramy kierunek podejścia i ewentualnego odejścia, jeśli lądowanie trzeba będzie przerwać i zrobić drugie podejście.

Przejście do zawisu może nastąpić poniżej 50 stóp, w warunkach efektu przypowierzchniowego IGE (Inside Ground Effect) lub powyżej – bez efektu przypowierzchniowego OGE (Outside Ground Effect). Może też dojść do przejścia między zawisem OGE do IGE. Należy mieć na uwadze, że zawis OGE wymaga większego momentu obrotowego silnika Torque do utrzymania w zawisie. Przy IGE moc trzeba zredukować, inaczej śmigłowiec zacznie się wznosić tuż przed wylądowaniem.

Konfiguracja śmigłowca do lądowania

1.
Zabezpieczenie uzbrojenia Armament A/S na SAFE, broń nie aktywowana, GND ORIDE na OFF.

2.
Tylne koło zablokowane – napis UNLOCK wygaszony.

3.
System środków przeciwdziałania ASE wyłączony OFF lub SAFE (lub według uznania).

4.
Hamulec parkingowy zwolniony (dźwignia wsunięta).

Faza zniżania i zwalniania

1.
Jeśli to możliwe, wybierz punkt mapy z lądowiskiem jako aktywny waypoint funkcją DIR (DIRECT TO) z menu RTE. Zwykle jest to stworzony na początku misji punkt C51. 

2.
Na IHADSS pojawi się odległość do lądowiska i jego lokacja w terenie. 

3.
Prędkość i wysokość przed lądowaniem zależą od rodzaju lądowania, samego lądowiska, umiejętności pilota i innych czynników. Na początku nauki lądowania warto dać sobie więcej czasu na zniżanie i redukowanie prędkości, robić wszystko bez pośpiechu. Na ok. 3 km od lądowiska warto być nie wyżej niż 500 stóp i lecieć nie szybciej, niż 50-70 węzłów.

4.
Do redukowania prędkości służy drążek cyclic. Ściągamy go do siebie, by krzyż LOS Reticle znalazł się nad przerywaną linią horyzontu – śmigłowiec zacznie tracić prędkość. Analogicznie, pchnięcie cyclic do przodu i umieszczenie LOS Reticle poniżej linii horyzontu spowoduje przyspieszanie.

5.
Wysokość reguluje się dźwignią collective. Podniesienie collective i zwiększenie obrotów silnika torque zwiększają wysokość, obniżenie dźwigni i torque zmniejszają wysokość.

6.
Bardzo ważna przy schodzeniu jest też prędkość opadania w stopach na minutę. Pokazuje ją grot na wysokościomierzu. Gruba kreska na środku to 0 stóp/min – lot poziomy. Małe kreski w górę i w dół to podziałka co 100 stóp/minutę. Im bliżej momentu przyziemienia, tym wolniej powinniśmy opadać. To również dobry wskaźnik, by ogólnie orientować się, czy śmigłowiec akurat opada, czy się wznosi. Operując dźwignią collective powinniśmy mieć na uwadze położenie wskaźnika prędkości opadania. 

7.
Zmiany położenia drążka cyclic i dźwigni collective mają na siebie bezpośredni wpływ. Ściągnięcie drążka i zwalnianie powoduje zwiększanie wysokości – należy więc zredukować collective, by utrzymać wysokość lub kontynuować zniżanie.

8.
W trybie Transition wyświetlacza IHADSS pomocny jest wektor kierunku lotu. Na kilka kilometrów przed lądowiskiem sterujemy śmigłowcem tak, by utrzymywać go nieco powyżej miejsca, w którym będziemy lądować. Cyclic będzie regulował pozycję wektora na boki, a collective: góra/dół.

9.
Inną, nieco bardziej analogową pomocą może być ramka kabiny Apacha na głową CPG. Przy podejściu można utrzymywać ją nieco poniżej miejsca lądowania – przy zachowaniu stałej odległości pomiędzy ramką, a lądowiskiem można wykonać w miarę płynne i stopniowe podejście. 

10.
Zniżając się można wykorzystać tryb blokowania trymera ATITUDE HOLD. Przy prędkości powyżej 40 węzłów będzie utrzymywał przechył śmigłowca, a do prędkości 40 węzłów tempo przyspieszenia. Działanie ATTITUDE HOLD potwierdza ramka wokół prędkości na IHADSS.

Lądowanie VMC Approach To Hover/Ground

1.
Przy ok. 2-3 kilometrach do lądowiska leć na wysokości ok. 500-300 stóp z prędkością nie większą niż 70-50 węzłów. Umieść wektor kierunku lotu (FPV) nieco powyżej miejsca lądowania i kontynuuj podejście. W tej fazie wektor może być nie być idealnie na środku nad miejscem przyziemienia, a nieco na prawo. Kontroluj prędkość zniżania.
Pomocne może być włączenie trybu utrzymywania przechyłu Force Trim AT – Attitude Hold.

2.
Wyłacz tryb Attitude Hold przyciskiem Force Trim AT (left). Przy odległości 1.5-1 kilometra ściągnij drążek do siebie i zacznij redukować prędkość do ok. 30 węzłów. Pilnuj wysokości i dostosuj pozycję collective, by kontynuować zniżanie. 

3.
Wyczucie momentu do zredukowania prędkości poniżej 10 węzłów to jeden z trudniejszych etapów lądowania, choć lepiej wyhamować zbyt wcześnie niż zbyt późno. Mała prędkość przed osiągnięciem lądowiska będzie wymagać dużej kompensacji pedałami, bo poniżej 25 węzłów śmigłowiec będzie już zaczynał obracać się przez efekt wirnika. Poniżej 10 węzłów konieczny będzie znaczny nacisk na lewy pedał.

4.
Przy dużej przestrzeni i swobodnym podejściu można cały czas utrzymywać wektor kierunku lotu nad lądowiskiem. Na wysokości poniżej 50 stóp i przy prędkości ok. 10 węzłów zaczynamy w spacerowym tempie powoli kierować śmigłowiec w punkt przyziemienia kontrolując pozycję drążka cyclic, dźwigni collective oraz pedałów.

5.
Jeśli lądowisko to teren ograniczony wysokimi obiektami, należy na bezpiecznej wysokości przejść w tryb zawisu i zacząć schodzić w najdogodniejszym miejscu pod nieco większym kątem lub bezpośrednio w dół przy zerowej prędkości, regulując głównie dźwignię collective i obserwując szybkość opadania. Warto pamiętać o tym, że Apache za kabiną to jeszcze ok. 15 metrów kadłuba aż do ogona i lądując na ciasnej przestrzeni, trzeba uwzględnić te rozmiary wybierając miejsce przyziemienia.

6.
Nad miejscem przyziemienia prędkość powinna już oscylować wokół 5 węzłów lub mniej, a wysokość wynosić zaledwie parę stóp. Prędkość opadania nie powinna przekroczyć grubej kreski 0 stóp/min. w górę, tylko znajdować się nieco poniżej, by śmigłowiec kontynuował delikatne opadanie.

7.
Kiedy poczujemy, że śmigłowiec już dotyka głównymi kołami ziemi, można zredukować collective do pozycji neutralnej i pozwolić maszynie osiąść. Jeśli Apache jeszcze się toczy, bo prędkość wynosiła parę węzłów przy przyziemieniu, hamujemy hamulcami kołowymi.

8.
Po zatrzymaniu kołujemy do miejsca parkingowego lub zaciągamy hamulec parkingowy i kończymy lot.

Lądowanie Rolling Landing

1.
Skieruj śmigłowiec na wprost pasa. Przy odległości ok. 2-1.5km  rozpocznij podejście od wysokości ok. 500 stóp i prędkości nie przekraczającej 50 węzłów.

2.
Steruj tak, by ustawić wektor kierunku lotu FPV w miejscu nieco za wybranym punktem przyziemienia na pasie. Prędkość schodzenia powinna wynosić ok 400-300 stóp/minutę na tym etapie. Cały czas kontroluj pozycję collective, by utrzymać pozycję FPV w miejscu przyziemienia.

3.
Jednocześnie utrzymuj LOS Reticle na linii horyzontu, by nie redukować prędkości zbyt wcześnie.

4.
Przed pasem możesz już zacząć wytracać prędkość ciągnąć cyclic do siebie i unosząc LOS Reticle nad linie horyzontu. Kontroluj pozycję collective, by utrzymywać tempo schodzenia ok.  200 stóp/minutę – konieczna będzie redukcja torque.

5.
Tuż nad pasem, na wysokości ok. 50 stóp ustaw trym pedałów tak, by dziób i ogon były na jednej linii, a śmigłowiec leciał równo nad pasem.

6.
Kontynuuj wytrącanie prędkości jednocześnie pilnując schodzenia w tempie 200 stóp/minutę. Im bliżej pasa tym tempo może nieco spaść do 100 stóp/min. Uważaj też, by nie przejść w zawis. Śmigłowiec powinien dotknąć pasa przy prędkości pomiędzy 30-15 węzłów.

7.
Gdy poczujesz, że koła są już pasie, zredukuj collective do końca. Poczekaj aż tylne koło również siądzie na pasie.

8.
Przy takiej prędkości nie używaj hamulców kołowych do zwalniania. Pociągnij drążek cyclic do siebie, jak przy kołowaniu „na wstecznym”, a śmigłowiec naturalnie wytraci prędkość do 5-7 węzłów.

9.
Odblokowując i blokując tylne koło zależnie od toru jazdy, opuść pas najbliższym zjazdem i kołuj na miejsce parkingowe.

Ściągnij wersję PDF