AGM-84H SLAM-ER (Standoff Land Attack Missile-Expanded Response) to amerykański pocisk powietrze-ziemia typu „cruise”. Powstał jako rozwinięcie poprzedniej wersji AGM-84E SLAM, która była przerobioną wersją przeciwokrętowej rakiety Harpoon. W porównaniu z poprzednikiem ma niemal dwukrotnie większy zasięg maksymalny – nawet do 155 mil (około 270 km) oraz trafia w cel z większą precyzją. Waga głowicy to około 800 funtów, czyli 360 kilogramów.

Do naprowadzania używa inercjalnego systemu nawigacji wspomaganego GPS-em i może funkcjonować jako broń typu „odpal i zapomnij”. Specjalny sensor z kamerą na podczerwień na dziobie pozwala jeszcze na opcję „man-in-the-loop”, czyli przejęcie kontroli nad pociskiem w ostatniej fazie lotu i manualny wybór celu przez pilota. Do tego potrzebny jest na pokładzie dodatkowy zasobnik Datalink-13. SLAM-ER może podążać do celu wyznaczoną trasą, korzystając z zaprogramowanych waypointów, również tych z planu lotu samolotu.

AGM-84H SLAM-ER wszedł do użycia w 2000 roku. Marynarka US Navy wystrzeliła kilka sztuk podczas operacji Enduring Freedom i w czasie inwazji na Irak w 2003 roku. SLAM-ERy są przenoszone przez samoloty F/A-18C Hornet, F/A-18 Super Hornet, P-3 Orion i F-15E Strike Eagle. Południowa Korea posiada nawet specjalną wersję F-15 oznaczoną F-15K Slam Eagle przystosowaną pod pociski tego typu.

Niezbędne przyciski:
Sensor Control Switch Left/Right – aktywacja ekranu DDI do manipulowania kursorem
TDC Depress – włączanie kontroli nad sensorem pocisku SLAM-ER
TDC Slew – kontrola pocisku w końcowej fazie lotu przed uderzeniem w cel
Weapons Release – odpalenie pocisku

Spis treści:
Przygotowanie pocisku AGM-84H SLAM-ER
Tryb PP – PrePlanned
Tryb TOO – Target Of Opportunity
Przejęcie kontroli w ostatniej fazie lotu
Wyznaczanie trasy lotu pocisku
Opcje TERMINAL – określenie parametrów uderzenia w cel

Przygotowanie pocisku AGM-84H SLAM-ER

1.
Jeśli podczas misji mogą być konieczne poprawki w precyzyjnym wyborze punktu trafienia w cel, pamiętaj by zabrać zasobnik Datalink-13. W menu uzbrojenia w edytorze znajduje się w kategorii PODS, jako AWW-13 DATALINK POD.

2.
Włącz tryb ataków na cele naziemne A-G. Pamiętaj o włączeniu uzbrojenia Master Arm na ARM.

3.
Wybierz pociski SLAM-ER zaznaczając broń SLMR. Przy okazji uaktywnij też zasobnik Datalink klikając DL13. Rozpocznie się proces strojenia pocisków z timerem odliczającym od 10 minut w dół. Prawidłowe dostrojenie będzie już po 2 minutach i 30 sekundach, czyli gdy timer dojdzie do 7:30. W międzyczasie można dokonać niezbędnych ustawień związanych w wyznaczeniem celu.

4.
Najważniejsze ustawienie dla każdego pocisku to EFUZ, czyli zapalnik elektroniczny. Domyślnie jest OFF, czyli pocisk nie eksploduje po uderzeniu w cel. Wciśnij EFUZ, by ustawić go na „natychmiastowy” INST – innej opcji nie ma. Ustawienie działa dla wszystkich pocisków na pokładzie i jest widoczne w bloku danych na dole ekranu.

5.
Opcjonalnie ustaw pułap lotu pocisku funkcją FLT (flight). Do wyboru jest HIGH (wysoki), MED (średni), LO (niski). Domyślne jest ustawienie pośrednie. FLT jest indywidualne dla każdego pocisku, zmiana działa tylko przy aktualnie wybranym pylonie. Wybór jest widoczny w bloku danych na dole.

6.
Do przełączania kolejny pylonów i pocisków służy opcja STEP. Aktywna rakieta jest obrysowana ramką.

7.
Przyciskiem WEP należy powiązać dany pocisk z zasobnikiem Datalink.

8.
Zasada jest taka, że przyciski SLAM od góry odpowiadają stacjom (pylonom) od lewej. Wybieramy więc ten przycisk, który odpowiada aktualnie programowanemu pociskowi, co widać po tym, że jest wzięty w ramkę. W naszym przypadku to pylon nr 8 więc klikamy SLAM na samym dole. Nie ma tu niestety żadnych wskaźników po kliknięciu, więc ten schemat trzeba zapamiętać.

Tryb PP – PrePlanned

Tryb PP – PrePlanned – umożliwia wczesne zaprogramowanie pocisku i wystrzelenie go z największego możliwego dystansu. Wymaga znajomości współrzędnych celu, które należy wprowadzić podczas przygotowań do odpalenia. Pocisk może działać w trybie „odpal i zapomnij” lub z możliwością kontrolowania momentu uderzenia w cel i dokonania ewentualnych poprawek, jeśli na pokładzie jest zasobnik Datalink. Współrzędne celu powinny znaleźć się w odprawie misji lub zostać przekazane w komunikacie radiowym w czasie jej trwania. Samemu można je wyświetlić w edytorze misji na mapie przyciskami LCTRL + Y. Wymagane są współrzędne „precyzyjne” (Precise Lat/Long) oraz wysokość celu nad poziomem morza (Altitude).

1.
Tryb PP jest domyślnie aktywny po wybraniu pocisku SLAM-ER, nie trzeba więc klikać na przycisk trybów MODE. Wciśnij DSPLY SLMR, by przejść do dalszych ustawień pocisku.

2.
Opcjonalna funkcja UFC służy do ustawienia odległości, przy której sensor pocisku zacznie transmitować obraz w podczerwieni. Domyślnie jest to 10 mil, ale można to zmienić. Kliknij na UFC.

3.
Kliknij na okrągły przycisk obok DIST i wpisz wybraną wartość w milach, następnie potwierdź ENT. Ustawienie nie jest widoczne na tym ekranie, tylko na poprzednim, tuż pod FLT i EFUZE.

4.
Do najważniejszych ustawień danych celu trzeba przejść na kolejny ekran, wybierając opcję MSN (Mission).

5.
Ekran MSN służy do wprowadzenia danych celu. Można zaprogramować łącznie sześć celów w kolejnych planach PP1-PP6. Domyślnie pierwszy wybrany jest zawsze PP1. Blok danych na środku jest pusty lub pokazuje zera. Aby zacząć wpisywać współrzędne wybierz funkcję TGT UFC.

6.
Wybierz opcję POSN (Position).

7.
Na panelu UFC pojawią się opcje do wpisania szerokości LAT (Latitude) i długości geograficznej LON (Longitude). Kolejność nie ma znaczenia, ale warto zacząć od początku LAT.

8.
Zgodnie z wytycznymi z odprawy do wpisania są współrzędne: N 34 31 '47.05. Wpisywanie rozbite jest na trzy etapy. Na początku wybieramy „2” dla N – północy.

9.
Następnie wpisujemy w jednym bloku sześć głównych cyfr, czyli w tym przypadku 343147. Wyświetlacz sam rozdzieli odpowiednimi znakami. Wybór sześciu cyfr potwierdź ENT.

10.
Po wciśnięciu ENT należy jeszcze dopisać ostatnie dwie cyfry po przecinku dopełniające precyzyjne współrzędne (w tym przykładzie 05) i ponownie potwierdzić ENT.

11.
Zapisana szerokość geograficzna celu pojawi się w bloku współrzędnych celu PP1 na ekranie ustawień pocisku.

12.
Kolejny etap to powtórzenie poprzednich kroków dla opcji LON czyli długości geograficznej. Wciśnij okrągły przycisk przy LON. Do wpisania są współrzędne E 37 37′ 37.68, a więc najpierw wybierz cyfrę „6” dla E – wschodu.

13.
Wpisz główne współrzędne jednym ciągiem 373737 i potwierdź ENT.

14.
Wprowadź dodatkowe dwie cyfry precyzyjnych współrzędnych i potwierdź ENT.

15.
Współrzędne celu pojawiły się w bloku danych, ale do celnego trafienia potrzebna jest jeszcze wysokość terenu nad poziomem morza.
Kliknij ponownie przycisk ekranowy TGT UFC, aż na konsoli UFC pojawią się znowu opcje TERM, POSN i ELEV. Wybierz ELEV (Elevation).

16.
Wysokość terenu w punkcie celu można podać w metrach (MTRS) lub stopach (FEET), ważne jest tylko, żeby nie pomylić tych dwóch wartości. W tym przypadku to 548 metrów lub 1798 stóp. Wybierz jedną z miar, wprowadź wartość i potwierdź ENT.

17.
Blok danych celu jest już kompletny, a profil z zaprogramowanym celem nr 1 czyli PP1 stał się aktywny – zniknął symbol przekreślenia. Możesz wcisnąć RETURN, by powrócić do poprzedniego ekranu.

18.
Na HUDzie pojawi się odległość do celu TGT w milach. Diament pokazuje lokalizację celu w przestrzeni. Jeśli pocisk będzie w zasięgu, tuż nad symbolem aktywnej broni SLMR pojawi się napis IN RNG (In Range). Obok widać też aktywny tryb PP. Przy IN RNG można odpalić pocisk za pomocą spustu WEAPONS RELEASE.

19.
SLAM-ER jest w tym momencie bronią „odpal i zapomnij” – pomknie do wyznaczonego punktu. Przejęcie kontroli w ostatniej fazie lotu jest opcjonalne dla każdego ataku. Opis tej funkcji znajdziesz w kolejnych podrozdziałach tego wpisu.

Tryb TOO – Target Of Opportunity

Tryb TOO – Target Of Opportunity – pozwala znacznie szybciej wyznaczyć cel bez konieczności posiadania jego dokładnych współrzędnych. Można to zrobić dowolnym sensorem na pokładzie samolotu, czyli radarem A-G, zasobnikiem TGP lub w miejscu istniejącego punktu nawigacyjnego w planie lotu. Ze względu na zaletę ogromnego zasięgu pocisku, to właśnie ta ostatnia możliwość wydaje się najbardziej zasadna przy tym trybie. TGP oraz radar znacznie ograniczają zasięg skutecznego rozpoznania celu, dlatego ich użycie ma sens tylko w szczególnych przypadkach. Oznaczenie celu w ten sposób zwykle nie będzie tak dokładne, jak precyzyjne koordynaty dla trybu PP, dlatego przy TOO warto przejąć kontrolę nad pociskiem w ostatniej fazie lotu, by mieć pewność właściwego trafienia.

1.
Tryb TOO wymaga wszystkich początkowych kroków opisanych w rozdziale Przygotowanie pocisku SLAM-ER.
Wciśnij przycisk wyboru trybów MODE raz, by przełączyć tryb na TOO.

2.
Przy MODE pojawią się litery TOO. Wciśnij DSPLYSLMR, by przejść do ekranu ustawień pocisku.

3.
Wciśnij przycisk MSN (Mission), by przejść do ekranu z danymi celu.

4.
Pole danych celu jest puste. Wybierz dowolny sensor, by oznaczyć cel. Może to być TGP, radar A-G lub punkt nawigacyjny. Szczegółowe instrukcje znajdują się we wpisach poświęconych tym sensorom.

5.
W tym przykładzie będzie to punkt nawigacyjny Waypoint 5, przy którym powinien znajdować się śmigłowiec Mi-24 Hind. Wystarczy wybrać na ekranie HSI numer punktu i opcję WPDSG.

6.
Dane celu zostały automatycznie wypełnione, łącznie z wysokością npm.

7.
Cel i pierścień zasięgu pocisku SLAM-ER widać na ekranie HSI.

8.
Na HUDzie widać diament z pozycją celu, odległość do niego TGT i wybrany tryb – w tym przypadku TOO. Kiedy cel znajdzie się w zasięgu pocisku, w rogu pojawi się napis IN RNG. SLAM-ER jest gotowy do odpalenia.

9.
Jeśli cel był wyznaczony dokładnie, pocisk na pewno w niego trafi.

Przejęcie kontroli w ostatniej fazie lotu

Zdarzają się sytuacje, w których pierwotne oznaczenie celu może nie być zbyt dokładne lub takie, gdy pilot chce trafić w specyficzny fragment dużego celu. Może to być konkretny pojazd z grupy wielu innych albo wybrana część ogromnego budynku. Wtedy przydaje się opcja przejęcia kontroli nad pociskiem w ostatniej fazie lotu, by manualnie wycelować zamontowanym na dziobie sensorem w konkretny punkt. AGM-84H SLAM-ER oferuje taką opcję zarówno w trybie PP, jak i TOO. Wymogiem jest zamontowanie na pokładzie zasobnika Datalink-13 oraz „czysta” linia widzenia pomiędzy pociskiem, a zasobnikiem. Samolot powinien więc znajdować się na odpowiedniej wysokości, by żadne przeszkody terenowe nie blokowały sygnału.

Kontrolę można przejąć na ustalonej odległości rakiety od celu. Domyślnie jest to 10 mil i zwykle taki dystans jest wystarczający, zwłaszcza przy niewielkich korektach. Należy mieć na względzie, że sterowanie nie odbywa się w czasie rzeczywistym. Po przejęciu kontroli obraz na ekranie „zamraża” ostatnią klatkę pozwalając wybrać inny punkt. Po zwolnieniu rakieta jest już nieco bliżej celu, więc warto opanować w miarę szybkie i sprawne przekierowywanie.

1.
Aby wyświetlić sygnał z rakiety wybierz DL13 DSPY z menu TAC lub typ broni z ekranu uzbrojenia STORES.

2.
Ekran będzie wyświetlał zakłócenia, dopóki pocisk nie osiągnie ustawionej odległości od celu, czyli domyślnie 10 mil (lub innej, jeśli była ustawiona w opcji DIST). Pasek zasięgu odlicza dystans w milach i gdy osiągnie ustaloną wartość (np. 10.0, a nie zero!) na ekranie pokaże się przekaz z kamery. To samo robi symbol TTS (Time To Sensor) po prawej, tyle że odlicza w sekundach.

3.
Jeśli na ekranie nie ma paska z odliczaniem dystansu, oznacza to, że sygnał płynie z niewystrzelonej rakiety, na złym kanale CH widocznym w prawym rogu. Numer kanału zawsze odpowiada numerowi pylonu, z którego wystrzelono pocisk i można go łatwo zmienić. Kliknij przycisk przy CH 008.

4.
Kliknij okrągły przycisk na UFC przy CHNL i wpisz jednocyfrowy numer plonu, z którego wystrzelono pocisk. Potwierdź ENT.

5.
OPCJONALNIE wybierz opcję A ANT (AFT Antenna). Robi się to w sytuacjach, gdy musisz zawrócić i lecieć mając cel w swojej tylnej półsferze, między godzinami 3 i 9. A ANT aktywuje tylnią antenę w zasobniku Datalink, która umożliwi odbiór przekazu w przypadku oddalania się od celu i pocisku.

6.
Upewnij się, że ekran Datalinka jest aktywny jako SOI i widać w rogu symbol diamentu. Możesz to zrobić przyciskiem SENSOR CONTROL SWITCH Left (lub Right zależnie od monitora).

7.
Gdy timer TSS dojdzie do zera, a licznik mil CENT osiągnie zaprogramowaną wartość DIST, na ekranie pokaże się przekaz z rakiety. Zwykle przy 10 milach będziesz musiał jeszcze trochę poczekać, aż cel stanie wyraźny.

8.
Podobnie jak przy ekranie TGP i Mavericka, przycisk FOV przybliża obraz zwężając pole widzenia, a TRACK przełącza kolorystykę krzyża z „białej” WHT na czarną „BLK”.

9.
Poniżej 5 mil powinieneś już móc rozróżnić cel. Przy realistycznych ustawieniach należy wcisnąć i przytrzymać TDC DEPRESS przez cały czas manipulowania kamerą. Na ekranie ostatnia klatka obrazu „zamarznie” i pojawi się napis DESIGNATE. Z wciśniętym TDC Depress możesz przesuwać celownik za pomocą TDC Slew i wyznaczyć nowy cel. Pamiętaj jednak, że taki punkt nie może być gdzieś absurdalnie daleko, bo pocisk ma tylko parę sekund na zmianę kierunku zanim uderzy w cel.

10.
Gdy puścisz TDC DEPRESS, obraz zacznie znowu pokazywać aktualny przekaz z krzyżem celownika na nowym punkcie.

11.
To będzie bezpośrednie trafienie.

Wyznaczanie trasy lotu pocisku

Pokonując ogromny dystans z relatywnie niedużą prędkością, pocisk Cruise narażony jest choćby na zestrzelenie. Z tego i innych powodów można znacznie precyzyjniej wyznaczyć jego drogę do celu, która nie musi być prostą linią między samolotem, a punktem do zniszczenia. Funkcja STP w ustawieniach pocisku umożliwia wyznaczenie mu trasy z kolejnymi punktami nawigacyjnymi, tak by mógł ominąć niebezpieczny rejon lub nadlecieć w rejon celu od lepszej strategicznie strony. Trasę można wyznaczyć zarówno w trybie PP, jak i TOO.

UWAGA
Wyznaczenie punktów nawigacyjnych dla pocisku ma sens tylko wtedy, gdy będzie między nimi odpowiedni dystans, np. 20-30 mil. SLAM-ER ma o wiele mniejsze zdolności manewrowe od samolotu i nie potrafi wykonać ciasnych skrętów. Jeśli wyznaczymy mu punkty zbyt blisko siebie, np 10-15 mil i o zbyt ostrym zwrocie, pocisk nie będzie w stanie wrócić na właściwy tor i w konsekwencji „zgubi się” gdzieś w terenie spadając daleko poza rejonem celu.

W tym przykładzie wyznaczymy waypointy 3 i 4 jako punkty trasy pocisku SLAM-ER na drodze do celu w punkcie waypoint 5.

1.
Na głównym ekranie uzbrojenia, po wybraniu SLMR wybierz opcję STP (Steerpoint). Następnie kliknij okrągły przycisk przy STP1, by wyznaczyć pierwszy punkt trasy.

2.
Na UFC pojawi się bogate w opcje menu ustawień punktów trasy pocisku.

Dostępne opcje to:
VEL – velocity – prędkość
WYPT – waypoint -punkty trasy planu lotu
POSN – position – punkty według dokładnych współrzędnych
ALT – altitude – wysokość
DEL – delete – kasowanie ustawień

3.
Najszybsze i najmniej skomplikowane ustawienie to WYPT, czyli gotowe już punkty trasy samolotu. Oczywiście o ile są w odpowiedniej odległości od siebie. Kliknij przycisk przy WYPT, a następnie numer waypointu i potwierdź ENT. W tym przykładzie na pierwszy punkt dla pocisku został wybrany waypoint 3 choć równie dobrze mógłby to być waypoint 1 czy waypoint 2.

4.
Na UFC pojawi się opcja dla drugiego punktu trasy pocisku – STP 2. Kliknij guzik przy niej.

5.
Analogicznie, znowu należy wybrać WYPT i tym razem numer 4, a następnie potwierdzić ENT.

6.
Na liście pojawi się opcja na kolejny steerpoint pocisku STP3, ale w tym przypadku kolejny punkt to waypoint 5 z celem, który jest już automatycznie wpisany w pamięć pocisku jako punkt docelowy. Na tym więc kończy się ustalanie trasy. W przypadku dłuższych tras oczywiście można wyznaczać punkty dalej, pamiętając, by nie robić tego dla ostatniego z celem.

7.
Ekran HSI wyświetla tylko plan lotu samolotu, nie pocisku, ale końcowe trzy punkty to także trasa SLAM-ERa, który będzie robił zwroty zgodnie z wytyczoną linią.

8.
W widoku pod klawiszem F6 można obserwować, jak pocisk robi kolejne zwroty.

9.
Dzięki takiemu okrążaniu można choćby trafić cel od innej strony, gdzie prawdopodobieństwo bezpośredniego uderzenia jest większe.

Opcje TERMINAL – określenie parametrów uderzenia w cel

Pocisk SLAM-ER posiada również funkcje szczegółowego ustawienia parametrów uderzenia w cel. Można określić kąt uderzenia, prędkość pocisku oraz kierunek. Ma to sens wyłącznie przy użyciu go w trybie „odpal i zapomnij”, bo przejmując kontrolę w końcowej fazie i tak zmienimy te parametry sterując pociskiem bezpośrednio. Nie trzeba ustawiać wszystkich trzech parametrów razem – można wybrać tylko te odpowiednie dla danego celu.

1.
Ustawienia Terminal znajdują się w tym samym miejscu, co dane celu. Na głównym ekranie uzbrojenia STORES wybierz pociski SLMR, a następnie DSPLY SLMR.

2.
Wybierz MSN, by przejść do danych celu.

3.
Wybierz TGT UFC lub TOO UFC.

4.
Kliknij na przycisk TERM – Terminal.

5.
Pierwsza opcja to HDG – Heading. Ustawia kierunek, z którego uderzy pocisk w stopniach. Kliknij na okrągły przycisk, wpisz odpowiednią wartość w stopniach i potwierdź ENT.

6.
Druga opcja to ANG – Angle. Ustawia kąt, pod którym uderzy pocisk w stopniach, np. 90 to uderzenie niemal prosto z góry. Kliknij na okrągły przycisk, wpisz odpowiednią wartość w stopniach i potwierdź ENT.

7.
Trzeci opcja to VEL – Velocity. Ustawia prędkość, z którą uderzy pocisk w stopach na sekundę. Kliknij na okrągły przycisk, wpisz odpowiednią wartość w stopniach i potwierdź ENT.

8.
Po wszystkim ustawienia widoczne są w bloku danych o celu.