Countermeasures, czyli środki przeciwdziałania w postaci „chaff” – folii aluminiowej przypominającej chmurę konfetti oraz „flares” – jasno świecących flar, to w samolocie bojowym system obrony ostatniej szansy. Używane są, by zmylić zbliżającą się rakietę.

Zasada używania jest prosta:
Chaff – „folia” – do zmylania rakiet naprowadzanych radarem
Flare – flara – do zmylania rakiet naprowadzanych termicznie

O ile w pierwszym przypadku zawsze mamy sygnał o takim zagrożeniu, tak przy rakietach naprowadzanych termicznie zwykle musimy polegać na własnym wzroku lub wypuszczać flary prewencyjnie, spodziewając się pocisku przy walce manewrowej lub atakując z niskiego pułapu cel naziemny. Wtedy groźne są tzw. manpady – rakiety wystrzeliwane przez żołnierzy z ręcznych wyrzutni.

W F/A-18C Hornet środkami przeciwdziałania zarządza system ALE-47. Może on działać w pełni automatycznie lub z naszym pośrednictwem. Chaffy i flary da się też wypuszczać omijając system ALE-47.

Domyślne ustawienia nie są zbyt oszczędne i zwykle opróżnią nam zapas folii i flar przy jednej krótkiej akcji, dlatego przed ważną misją warto zawsze samemu odpowiednio zaprogramować ilość wypuszczanych wabików.

Niezbędne klawisze:
DISPENSE SWITCH AFT – (FLARE)
DISPENSE SWITCH FWD – (CHAFF)
DISPENSE BUTTON

Chaffy i flary wystrzeliwane są tylko z włączonym przełącznikiem MASTER ARM ON.

Spis treści:
Podstawowe ustawienia chaff i flar
Ekran systemu ALE-47
Programowanie chaff i flar
Tryby automatyczne
Jammer – zakłócacz ECM

Podstawowe ustawienia chaff i flar

Chaffy i flary mogą być używane z pomocą automatycznego systemu ALE-47 lub z jego pominięciem. Służy do tego przełącznik DISPENSER na dole, pod dolnym monitorem MCPD. Trzy pozycje oznaczają:
OFF – dolna – wyłącza kompletnie chaffy i flary
ON – środkowa – włącza system ALE-47
BYPASS – górna – omija system ALE-47

Funkcja BYPASS to podstawowa funkcjonalność. Odpowiedni przycisk wystrzeli zawsze jedną flarę lub jedną paczkę folii.
Dispense Switch AFT – dwie flary
Dispense Switch FWD – dwie chaffy
To najoszczędniejsza metoda, ale czasem tylko jeden wabik nie będzie wystarczający, by zmylić rakietę. Dla lepszej skuteczności można programować odpowiednie sekwencje wypuszczania wielu chaff i flar na raz w różnych kombinacjach. Dokonujemy tego na ekranie EW (Electronic Warfare).

Dwa programy w trybie manualnym

W trybie manualnym systemu ALE-47 przełączniki DISPENSE SWITCH zawsze działają tylko w ten sposób:
DISPENSE SWITCH AFT – odpala wybrany program 1-4
DISPENSE SWITCH FWD – zawsze odpala program nr 5

Do dyspozycji masz więc zawsze dwie kombinacje ładunków, a jedną z nich możesz bardzo szybko zmieniać przy czterech możliwościach.

To, jak zaprogramujesz opcje 1-5 zależy od misji i własnych preferencji. Stały program 5 może np. wystrzeliwać flary, wtedy te od 1 do 4 mogą być priorytetowe dla chaff.

Ekran systemu ALE-47

1.
Aby działy programy chaff i flar, przełącznik DISPENSER na dole musi być w pozycji środkowej ON. Przejdź na lewy ekran DDI i włącz ekran EW.

2.
Wciśnij przycisk systemu ALE-47, by uaktywnić jego opcje. Napis STBY pokazuje, że system jest gotowy do działania, ale najpierw trzeba wybrać odpowiedni tryb.

3.
Na ekranie systemu ALE-47 dostępne są główne funkcje:

C 60, F 30 – pokazuje liczbę pozostały chaff C i flar F
MODE – przełącza tryby działania systemu
STEP – przy aktywnym trybie MAN przełącza wybrany program 1-5 dostępny pod klawiszem DS AFT

Opcja MODE to:
MAN – manulana – sami decydujemy o tym jaki program i kiedy zostanie odpalony
S/A – semi automatic – komputer sam dobiera program zależnie od zagrożenia i sugeruje, kiedy pilot powinien go odpalić
AUTO – automatic – komputer sam dobiera program i wypuszcza chaffy i flary, kiedy uzna to za konieczne

Ostatni tryb jest mało ekonomiczny – zwykle wystrzeli całe zapasy przy jednej akcji. Najlepszym wyjściem jest więc tryb manualny MAN lub ostatecznie S/A – półautomatyczny. Każdy program warto dostosować, by wypuszczał odpowiednią ilość flar i chaff.

Programowanie chaff i flar

Ze względów bezpieczeństwa, programowanie chaff i flar dokonuje się w locie. Na ziemi działa blokada „weight on wheels”.

1.
Uaktwynij ALE-47 i przejdź do edycji programów przyciskiem ARM.

2.
Przyciskiem STEP wybierz numer programu do edycji. Widać go na środku jako CMDS PROG.

3.
Wybierając kolejne opcje zaznaczone na czerwono, użyj strzałek góra-dół, by zmieniać ich wartość:

CHAF – ilość wystrzeliwanych na raz chaff
FLAR – ilość wystrzeliwanych na raz flar
RPT – ilość powtórzeń danego cyklu flar i chaff
INT – czas w sekundach pomiędzy każdym zestawem (zmiana co 0.25s)

Na powyższym przykładzie widać:
6 chaff, 3 flary powtórzone 4 razy co 0,5 sekundy.

Oznacza to, że jedno wciśnięcie DS AFT uruchamiające program 1 wystrzeli 24 flary (6f x 4 rpt) i 12 chaff (3c x 4 rpt), a każdy zestaw 6 flar i 3 folii pojawi się co pół sekundy (INT 0.50). Trochę zbyt rozrzutnie, biorąc pod uwagę tylko 30 flar na pokładzie. Warto dokonać odpowiednich poprawek!

4.
Po wprowadzeniu zmian koniecznie potwierdź je przyciskiem SAVE! Klikając STEP wprowadź poprawki do reszty programów.

5.
Wróć do ekranu głównego przyciskiem RTN (return).

Przykładowe ustawienia programów

Generalnie unika się łącznia flar i chaff w jednym programie. Piloci zwykle muszą poradzić sobie z rakietą jednego typu na raz, a mając do dyspozycji dwa programy i tak mają szybki dostęp do obu środków zakłócania.

Warto ustawić sobie program nr 5 tylko na flary, a program nr 1 tylko na chaffy, z dość oszczędnymi ilościami. Programy 2 i 3 można dostosować pod trudniejsze sytuacje, z nieco większą ilością chaff i flar na raz.

Program 1
Chaff -1
Flar – 0
RPT – 3
INT – 0.50
(3 flary wystrzeliwane co pół sekundy)

Program 5
Chaff – 0
Flar – 2
RPT – 2
INT – 0.75
(4 flary wystrzeliwane w parach co 0.75 sekundy)

Program nr 6 – panic button

W F/A-18C Hornet istnieje jeszcze ukryty program nr 6. Jest on uruchamiany wielkim czerwonym przyciskiem po lewej stronie kokpitu, tzw. panic buton. Domyślnie nie jest on przypisany do żadnego klawisza – musisz sam to zrobić wyszukując w ustawieniach klawiatury opcję DISPENSE BUTTON.

Programu nr 6 nie można zmienić na ekranie systemu ALE-47. Jest on ustawiony odgórnie i powoduje ogromną chmurę 30 flar i 40 chaff.

Tryby automatyczne

System ALE-47 może działać automatycznie, z ograniczonym naszym udziałem lub zupełnie bez nas. Do wyboru mamy dwie opcje:
S/A – semi automatic – system półautomatyczny. Dobiera program zależnie od wykrytego zagrożenia i sugeruje pilotowi, kiedy należy go odpalić.
AUTO – automatic – system dobiera program i sam go aktywuje, wypuszczając chaffy i flary. Uwaga – ten sposób jest niezwykle nieoszczędny i od razu pozbywa się niemal całego zapasu środków przeciwdziałania.

1.
Przyciskiem MODE wybierz tryb S/A – półautomatyczny. Numer przy S/A to numer jednego z programów, który wybrałeś, ale system i tak dobierze swój zależnie od zagrożenia.

2.
W przypadku zagrożenia w sekcji kontrolek po prawej stronie zaświeci się lampka DISP (Dispense) ponaglająca do aktywacji programu Chaff i flar przyciskiem Dispense Switch FWD.

3.
W szczególnych przypadkach możesz ustawić tryb automatyczny AUTO. Wtedy system sam dobierze właściwy program i sam będzie odpalał go bez konieczności wciskania przycisków Dispense Switch. Uwaga – w ten sposób można bardzo szybko pozbyć się całego zapasu flar i chaff, bo program Auto ma tendencje do częstego aktywowania.

ECM Jammer – zakłócacz sygnału radaru

Do systemów przeciwdziałania należy zakłócacz elektroniczny Jammer. W szczególnych sytuacjach powoduje zerwanie locka wrogiej baterii rakiet SAM, a w przypadku namierzania nas przez wrogi samolot ukrywa odległość jaka dzieli dwa samoloty.
Weź jednak pod uwagę, że działanie Jammera wyłącza działanie własnego radaru, a jego efektywność maleje im bliżej zagrożenia jesteśmy.

1.
W dolnym panelu znajduje się przełącznik pracy zakłócacza elektronicznego ECM Jammer.

OFF – wyłączony
STBY – w gotowości
BIT – Built In Test – funkcja testowania
REC – receive – tryb samego odbierania sygnałów o zagrożeniu
XMIT – tryb emitowania zakłócania w razie wykrycia namierzania przez wroga

2.
Upewnij się, że dolny przełącznik ustawiony jest na XMIT. Nie oznacza to jeszcze, że Jammer ciągle wtedy emituje swoje zakłócanie. Włączy się aktywnie dopiero, gdy wykryje, że nasz samolot jest namierzany przez wroga.

3.
Tryb XMIT widać w statusie zakłócacza ASPJ na ekranie EW. W przypadku namierzania nas przez wrogi radar Jammer zacznie emitować zakłócenia, co sygnalizuje lampka kontrolna XMIT nad ekranem.

4.
Pamiętaj, że w trakcie pracy zakłócacza nie działa Twój radar, co potwierdza ogromny napis JAMMER ON na jego ekranie.

Jettison – odrzucenie ładunku

W sytuacji awaryjnej pilot może w jednej chwili odrzucić cały zapas flar i chaff, by nie spowodowały np. przypadkowej eksplozji podczas awaryjnego lądowania „na brzuchu”. Służy do tego przycisk ECM JETT pod dolnym monitorem DDI.

Ściągnij wersję PDF