Spis treści:
ACLS – Automatic Carrier Landing System – ogólnie o systemie
Niezbędne przyciski
Konfiguracja lotniskowca do ACLS w edytorze misji
Przygotowanie samolotu do lądowania ACLS
Lądowanie ACLS

UWAGA
Wpis przedstawia tylko działanie samego systemu ACLS. Wiele etapów oraz znaczenie komuniktów radiowych są identyczne, jak podczas procedury lądowania CASE 3. Zostały one dokładnie wyjaśnione w instrukcji lądowania CASE 3 – tutaj. Warto też znać obsługę radia oraz systemu TACAN w Hornecie.  Instrukcja pomija etap oczekiwania na Marshall Stack, który zwykle nie ma znaczenia w misjach DCS World. Lądowanie na darmowym lotniskowcu STENNIS wygląda tak samo, tylko bez wysyłania i odbierania komunikatów radiowych, z wyjątkiem pierwszego Inbound.

ACLS – Automatic Carrier Landing System

ACLS – Automatic Carrier Landing System lub All-Weather Carrier Landing System to system podobny do ILS w samolotach pasażerskich. Umożliwia automatyczne podejście do lądowania aż do przyziemienia, przejmując z rąk pilota sterowanie samolotem oraz przepustnicą silników. ACLS zaczęto opracowywać już w latach 50-tych XX wieku, by zminimalizować ilość wypadków podczas lądowania. 

Dziś, choć doskonalszy niż kiedyś, ACLS jest wciąż opcją do wykorzystania w szczególnych przypadkach, a nie normą. Piloci muszą lądować manualnie, by nie wyjść z wprawy oraz by doskonalić swoje umiejętności. Poza tym ilość zmiennych, jaka zachodzi podczas lądowania czasem przekracza możliwości automatu. Nagłe zakołysania pokładu, podmuchy wiatru mogą zmylić system – pilot musi więc cały czas czuwać i w razie czego przejąć stery przechodząc w ACL tryb 1A (deaktywując autopilota) lub przez cały czas sterować samolotem wykorzystując tylko symbole ACLS na HUDzie – tryb ACL 2. Tylko 60-80% lądowań ACLS udaje się przeprowadzić przy pełnej automatyce.

Niezbędne przyciski

• Paddle Switch – deaktywacja trybów autopilota podczas prztrzymywania przycisku
• ATC Engage/Disengage Switch – automatyczna przepustnica (domyślnie klawisz „T”)
• Arresting Hook Handle – Cycle – hak w dół/górę
• FLAPS switch HALF – klapy do połowy w dół (domyślnie LShift + F)
• FLAPS switch FULL – klapy w pełnym zakresie (domyślnie LCtrl + F)
• Landing Gear Control Handle UP/DOWN – podwozie w dół (domyślnie G)

Konfiguracja lotniskowca do ACLS w edytorze misji

Przygotowując własne misje lub trening lądowania ACLS należy dokonać odpowiednich ustawień lotniskowca w edytorze misji, by mógł on obsługiwać system ACLS.

1.
Po ustawieniu lotniskowca na mapie nadaj unikalną, łatwą do zapamiętania nazwę grupie NAME oraz samemu okrętowi UNIT NAME. 

2.
Aktywuj TACAN:

• wybierz ADVANCED WAYPOINT ACTIONS
• wybierz ADD
• w oknie po lewej wybierz TYPE –  PERFORM COMMAND
• następnie z listy ACTION wybierz ACTIVATE TACAN
• wpisz numer kanału CHANNEL (zwykle odpowiadający oznaczeniu CV lotniskowca, np. 71, 74 itd)
• CALLSIGN – dowolny trzyliterowy skrót pozwalający zidetyfikować Tacan
• UNIT – z listy wybierz nazwę, jaką nadałeś okrętowi, by powiązać z nim Tacan

3.
Aktywuj system LINK 4 niezbędny do działania ACLS:

• wybierz ADVANCED WAYPOINT ACTIONS
• wybierz ADD
• w oknie po lewej wybierz TYPE –  PERFORM COMMAND
• następnie z listy ACTION wybierz ACTIVATE LINK 4
• wpisz nazwę NAME swojego okrętu
• FREQUENCY – zostaw domyślną częstotliwość 336 lub wpisz własną 3-cyfrową
• UNIT – z listy wybierz nazwę, jaką nadałeś okrętowi, by powiązać z nim LINK 4

4.
Aktywuj system ACLS:

• wybierz ADVANCED WAYPOINT ACTIONS
• wybierz ADD
• w oknie po lewej wybierz TYPE –  PERFORM COMMAND
• następnie z listy ACTION wybierz ACTIVATE ACLS
• wpisz nazwę NAME swojego okrętu
• UNIT – z listy wybierz nazwę, jaką nadałeś okrętowi, by powiązać z nim LINK 4

Przygotowanie samolotu do lądowania ACLS

1.
Ustaw częstotliwość radia na komunikację z lotniskowcem. Powinnna być podana w tekście odprawy LAlt + B lub domyślnie 127.500. Wybierz jeden z gotowych presetów lub ustaw pokrętło na wpisywanie częstotliwości M i wpisz 127500. Potwierdź ENT.

2.
Włącz TACAN. Wybierz TCN, następnie wpisz numer kanału, potwierdź ENT i wciśnij ON/OFF, aż na wyświetlaczu pokaże się: ON 7x.

3.
Włącz system Data Link 4. Wciśnij D/L, następnie przycisk OPER i ON/OFF.

4.
Sprawdź częstotliwość Link 4 wywołując Kneeboard (RShift + K). Jeśli jest inna od 336, użyj klawiatury i ENT, by wprowadzić właściwą wartość.

5.
Ustaw ekran HSI na prawym lub dolnym monitorze. Wybierz środkowym przyciskiem menu SUPT, a następnie ekran HSI.

6.
Na ekranie HSI włącz systemy nawigacji Tacan – TCN oraz ACLS – ACL.

7.
Na lewym monitorze DDI pojawi się ekran systemu ACLS. Na początku włączy się test.

8.
Jeśli test przebiegnie pomyślnie, pojawi się nazwa trybu ACL 1. Przy błędach należy jeszcze raz upewnić się, czy została wpisana prawidłowa częstotliwość ACLS z Kneeboarda.

9.
Po włączeniu Tacana odległość do lotniskowca będzie podawana na HUDzie.

Lądowanie ACLS

1.
Rozpoczęcie procedury lądowania CASE 3 warto rozpocząć na ok. 40-50 mil od lotniskowca, by mieć wystarczającą ilość czasu na wszelkie przygotowania.
Wywołaj menu radia (RAlt + /), ATC i swój lotniskowiec. Oznajmij chęć lądowania komunikatem INBOUND.

2.
Przy komunikacie zwrotnym Marshala z lotniskowca najważniejsze informacje to:

• expected final bearing – kurs lotniskowca z uwzględnieniem odchylenia pokładu do lądowania
• angels 6 – wysokość oczekiwania na lądowanie (6 – 6000 stóp)
• approach time 31 – godzina rozpoczęcia podejścia do lądowania (31 to minuty najbliższej godziny, np. 15:31)

Odległość od lotniskowca, od której rozpocznie się podejście to Angels + stała liczba 15, czyli Angels 6 + 15 = 21 mil. W przypadku samotnych treningów nie trzeba się dokładnie trzymać oficjalnych odległośc i godzin – przy braku ruchu na lotniskowcu nie mają żadnego znaczenia dla rozgrywki.

3.
Przytrzymaj przełącznik CRS nad dolnym monitorem, aż na konsoli UFC pojawi się napis CSEL (Course Select). Wpisz wartość final bearing – kurs na pokład – podaną przez lotniskowiec, czyli w tym wypadku 78 i potwierdź ENT. 

4.
Na HSI pojawi się linia pokazująca ustawienie pokładu lotniskowca. Skręć samolotem w jej stronę, by „przechwycić kurs”, aż ikona samolotu zrówna się z linią. 

5.
Gdy ikona samolotu wejdzie na linię kursu, skręć w przeciwną stronę, by linia przebiegała pionowo dokładnie przez środek i ikonę samolotu. Hornet jest wtedy na kursie na lotniskowiec. Warto zmniejszyć skalę HSI do wartości 10 lub nawet 5, by mieć dokładniejszy obraz. Później konieczne będą mniejsze lub większe poprawki.

6.
Oprócz lotu na kurs ustaw samolot na wskazanej wysokości 6 tysiący stóp. Gdy pojawi sie taka wartość, włącz autopilota A/P w trybie utrzymywania wysokości BALT. jednocześnie pracuj przepustnicą i  zwracaj uwagę na prędkość – gdy osiągnie 300 węzłów, włącz automatyczną przepustnicę ATC klawiszem „T”.

7.
Kiedy samolot leci już właściwym kursem, wyślij komunikat ESTABLISHED. System ACLS zacznie wtedy wysyłać odpowiednie komunikaty w trybie T/C (Traffic Control). Póki co widać, że mamy być wysokości CMD ALT (Command Altitude) 6000 i lecieć z prędkością CMD A/S (Command Airspeed) 300.

8.
Lecąc do miejsca rozpoczęcia podejścia, przygotuj samolot do lądowania:

• wypuść hak
• ustaw alarm wysokościmierza radarowego na 250 stóp

9.
Przełącznik uzbrojenia MASTER ARM na SAFE.

10.
Ustaw:

• Anti Skid – na OFF
• Hook Bypass na CARRIER

11.
Wyłącz systemy przeciwdziałania chaff i flar oraz zakłócacz ECM.

12.
Włącz wysokościmierz radarowy RDR ALT.

13.
O wyznaczonej godzinie i odległości rozpoczęcia podejścia (lub wcześniej, jeśli chodzi głównie o trening), wyślij komunikat COMMENCING.

14.
Migający komunikat DATA na HUDzie oznacza, że na ekranie ACLS pojawiły się nowe informacje. Widać, że kolejny etap to zejście na wysokość CMD ALT 5000 stóp i zwolnienie do prędkości CMD A/S 250 węzłów. Prędkość zniżania CMD ROD (Command Rate of Descent) powinna wynosić 4000 stóp/minutę. 

15.
Wyłącz ATC oraz przytrzymaj przycisk Paddle Switch, by wyłączyć autopilota. Zejdź na wysokość 5000 stóp, zwolnij do 250 węzłów i włącz z powrotem ATC oraz autopilota BALT.

16.
Po minięciu odległości 21 mil do lotniskowca pojawi się komunikat SWITCH APPROACH, by zameldować się wieży Tower. Wywołaj radio i wyślij komunikat CHECK IN. Otrzymasz potwierdzenie kursu lotniskowca Final Bearing. Jeśli będzie inne niż poprzednie dokonaj poprawek na ekranie HSI.

17.
Po ustawieniu samolotu na 5000 stóp i prędkości 250 węzłów wyślij komunikat PLATFORM. Można to zrobić przed lub po Check in.  

18.
Nowa porcja informacji Data to:
– wysokość ALT 1200 stóp
– prędkość A/S 250 węzłów
– prędkość schodzenia ROD 2000 stóp/minutę

19.
Prędkość ma być taka sama, więc nie musisz wyłączać ATC. Przytrzymaj za to Paddle Switch, by dezaktywować autopilota BALT i sprowadź samolot na wysokość 1200 stóp. Możesz znowu włączyć utrzymywanie wysokości BALT.

20.
Od odległości ok. 25 mil będzie już widać światło LRLLS (Long Range Laser Lineup System). Ułatwia ono ustawienie się idealnie na oś pokładu do lądowania. Prawidłowa pozycja to światło w kolorze bursztynowym. Jeśli jest:

• zielone stałe – jesteś trochę na prawo, skręć więc w lewo, po czym wyrównaj kurs
• zielone migające –  jesteś sporo na prawo, skręć więc w lewo, po czym wyrównaj kurs
• czerwone stałe – jesteś trochę na lewo, skręć więc w prawo, po czym wyrównaj kurs
• czerwone migające – jesteś trochę na lewo, skręć więc w prawo, po czym wyrównaj kurs

21.
Błąd w ustawieniu widać też na HSI, przy skali 5 mil. Ikona samolotu powinna być równo na linii kursu.

21.
Przygotuj się na kilkukrotne poprawki pozycji podczas podejścia. Burszynowy kolor to idealne ustawienie, ale system ACLS potrafi też dokonać małych poprawek, gdy jest uruchomiony przy kolorach stałym zielonym lub stałym czerwonym.

22.

Przy 10 milach do lotniskowca „ubrudź” samolot. Wyłącz ATC i zredukuj przepustnicę do IDLE, wypuść podwozie klawiszem „G”. 

23.
Wyłącz autopilota przyciskiem BALT. Przy prędkości ok. 180 węzłów wypuść klapy do połowy klawiszami LShift + F. Przy prędkości 160 wypuść pełne klapy LCtrl + F. Cały czas pracuj przepustnicą i trymerem, by utrzymać wysokość 1200 stóp. Przy prędkości ok. 140 węzłów możesz włączyć ATC, by trochę sobie pomóc. Musisz ustawić samolot pod właściwym kątem natarcia AOA „on speed”, czyli z wektorem kierunku lotu na środku symbolu E- Bracket na HUDzie, utrzymując zadaną wysokość (1200) i prędkość (ok 140).
Pamiętaj też o sprawdzaniu światła LRLLS i korektach kursu, by zobaczyć bursztynowy kolor, ewentualnie stały zielony/czerwony z ikoną samolotu HSI na środku kursu.

24.
Przy 8 milach do lotniskowca pojawi się komunikat z wieży, a na ekranie ACLS finalna informacja LND CHK – Landing Check – przypominająca, by potwierdzić gotowość samolotu do lądowania: podwozie, hak, klapy, anti-skid.

25.
Utrzymuj samolot „on speed” na właściwej wysokości, z kątem natarcia „on speed” i kursem na pokład. Jak widać możliwe są pewne odchylenia od wskazań.

26.
Po minięciu granicy 6 mil do lotniskowca pojawi się komunikat o gotowości systemu ACLS – ACL RDY – do przejęcia sterów w trybie MODE 1. Komunikat z wieży zasugeruje pewnie, by lądować z trybie Mode 2, samodzielnie sterując, ale nie trzeba się tym sugerować.

27.
Od teraz masz tylko chwilę, by dokonać niezbędnych korekt i ustawić samolot w odpowiedniej pozycji: na kursie, „on speed”, odpowiedniej wysokości ok. 1200 stóp. Możliwe są pewne odchylenia, ale im dokładniej będzie ustawiony samolot, tym większe szanse, że system ACLS zadziała bez problemów. 

ACLS wydaje się działać najsprawniej, gdy włączy się go po minięciu granicy 5 mil do lotniskowca. Wywołaj autopilota A/P i włącz tryb CPL (Coupled). Cały czas powinna być też włączona automatyczna przepustnica ATC.

28.
Na HUDzie pojawi się napis CPLD P/R (Coupled Mode Pitch / Roll) informujący, że ACLS przejęło stery nad samolotem. Mogą się teraz zacząć różne poprawki, jeśli maszyna nie była na idealnym kursie. W skrajnych przpadkach napis CPLD P/R zacznie migać – oznacza to, że autopilot ACLS się wyłączył, bo korekty były zbyt duże. Często można jeszcze uratować lądowanie, kierując samolot „on speed” na kurs lądowania i ponownie wciskając autopilota CPL do skutku, aż system zacznie działać prawidłowo.

29.
Na HUDzie pojawi się nowy symbol: TADPOLE („kijanka”), pokazująca idealną ścieżkę zejścia do lądowania. Wraz z malejącym dystansem będzie ona schodzić do wektora kierunku lotu. Później utrzymując wektor na kijance można kierować się prosto na pokład. „Kijanka” pomaga przy lądowaniu, kiedy sami chcemy przejąć stery podczas lądowania ACLS wciskając i trzymając Paddle Switch.

30.
Po minięciu granicy 3 mil rozpocznie się schodzenie po ścieżce GLIDESLOPE. „Kijanka” zacznie schodzić w dół, a wektor kierunku lotu dostosowywać się do jej pozycji. Pojawią się również światła FLOLS. Jeśli żółty kwadrat jest równo z zieloną linią, samolot schodzi prawidłowo.

31.
Tuż przed osiągnięciem 3/4 mili do pokładu i ostatniego etapu „In the Groove”, wysłamy ostatni komunikat HORNET BALL. Oficer LSO będzie wtedy wspierał nas komunikatami o pozycji samolotu i ew, niezbędnych poprawkach. Przy ACLS mogą się przydać, gdy system z jakichś powodów zawiedzie lub będziemy chcieli sami przejąć stery.

32.
Pozostało tylko czekać na przyziemienie. Automatyczne podejście to również dobra wskazówka, jak powinny być ustawione symbole na HUDzie przy idealnym podejściu.

33.
Uderzając w pokład powinieś mieć przepustnicę ustawioną na pełną moc silników w gotowości na ewentualny „bolter” (niezłapanie liny), ale zaraz gdy tylko samolot zredukuje prędkość do zera, błyskawicznie redukujemy ją do Idle.

34.
Po wylądowaniu podnieś hak i złóż skrzydła. 

35.
Włącz „ciasne” skręcanie NWS HI i zacznij kołować na miejsce parkingowe. Komunikat TILT na HUDZie oznacza zerwanie łączności z Data LINK 4.

36.
Na pozycji zaciągni hamulec parkingowy i poproś obsługę naziemną Ground Crew o podłożenie blokad Wheel Chocks.

Ściągnij wersję PDF