Spis treści:
Konstrukcja
Historia
Operacje bojowe
Ciekawostki o F-16
DCS F-16C Viper – dziedzictwo

General Dynamics F-16 Fighting Falcon to amerykański, jednosilnikowy samolot wielozadaniowy, który wszedł do służby USAF w 1979 roku. Został zaprojektowany jako myśliwiec do uzyskiwania przewagi powietrznej i do operacji tylko podczas dnia, ale szybko ewoluował do wielozadaniowej maszyny, zdolnej operować w każdych warunkach atmosferycznych. Od 1993 roku produkowany jest przez koncern Lockheed Martin. Do dziś z taśm montażowych zeszło ponad 4600 samolotów tego typu. Jest najpopularniejszym i najczęściej użytkowanym samolotem bojowym na świecie, Znajduje się w siłach powietrznych 26 krajów, w tym również Polski.

Od początku, oprócz jednomiejscowego F-16, w użyciu jest jeszcze wariant dwumiejscowy. Do dziś powstało wiele wersji różniącej się wyposażeniem i jego kolejnymi aktualizacjami, oznaczanymi jako “Block”. Najnowsza nosi nazwę F-16V Block 70/72. Wiele krajów zamówiło specyficzne warianty pod swoje wymagania. Tak powstał choćby izraelski F-16I “Sufa”, czy F-16E/F Block 60/61 dla Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

DCS World odtwarza wariant F-16C Block 50, używany około 2007 roku.

Konstrukcja

F-16 to mały, lekki, jednosilnikowy samolot wielozadaniowy ze skrzydłami w układzie delta. Jest wyposażony w całkowicie komputerowy system sterowania lotem fly-by-wire, m.in. dzięki czemu może osiągać przeciążenia rzędu 9g. Pilotowi pomaga w tym dodatkowo fotel przechylony do tyłu o 30 stopni. Reszta innowacji w kabinie to drążek sterowania przełożony na prawą konsolę, tak samo jak choćby w samolotach pasażerskich Airbus oraz kroplowa, bezramkowa owiewka, która zapewnia rewelacyjną widoczność, ale czasami powoduje uczucie dezorientacji w złych warunkach atmosferycznych, przez brak jakiegokolwiek punktu odniesienia w przestrzeni.

F-16 jest przystosowany do przenoszenia praktycznie każdego rodzaju uzbrojenia lotniczego, zarówno powietrze-powietrze, jak i powietrze-ziemia. W nieoficjalnej wersji F-16CJ/DJ zastąpiły samoloty F-4G Wild Weasel i jako jedyne w siłach powietrznych USAF przenoszą pociski AGM-88 HARM do niszczenia radarów przeciwnika.

Na początku produkcji F-16 wyposażone były w radar AN/APG-66. Obecnie najnowszy wariant to AN/APG-80 z opcjonalnym upgradem do APG-83. W DCS World symulowany jest radar AN/APG-68(V)5. Możliwości bojowe F-16 rozszerzają podwieszane zasobniki celownicze: LANTIRN, LITENING i Sniper XR Pod.

W najnowszych wersjach F-16 straciło już nieco swój smukły profil. Do kadłuba dodawane są konforemne zbiorniki paliwa, a w wersji dwumiejscowej F-16D dochodzi jeszcze tzw. spine (ang. kręgosłup) – kanciasty łącznik pomiędzy ogonem i kabiną, w którym znajduje się dodatkowa awionika.

Historia

F-16 powstał w wyniku działalności tzw. “Myśliwskiej mafii” (Fighter Mafia). Była to grupa ludzi złożona z oficerów sił powietrznych USAF oraz cywilnych analityków, którzy sprzeciwiali się panującej biurokracji i poglądów, że samoloty muszą latać szybciej, wyżej i dalej, polegając tylko na pociskach i walce BVR – poza zasięgiem wzroku.

Lobbowali za budową małego, taniego samolotu zdolnego do ciasnych manewrów z minimalną utratą energii i lepszym stosunkiem ciągu do masy. Taka maszyna miała być według nich bardziej efektywna w działaniu. Optowali też za wielozadaniowością zamiast wyspecjalizowanych wersji do jednego tylko zadania. Zdołali oni wpłynąć na wymagania projektu Light Weight Fighter (lekkiego myśliwca) i zapewnić środki z departamentu obrony na budowę prototypów przez firmy Generał Dynamics i Northrop.

W efekcie powstały wstępnie dwie maszyny: YF-16 i YF-17. Reszta jest historią. Po wielu lotach, testach i ocenach, 13 stycznia 1975 roku ogłoszono zwycięstwo i kontrakt dla YF-16. Przeważyły tu niższe koszty – zwłaszcza dzięki użyciu tego samego silnika, co w F-15, większy zasięg i zwrotność. “Siedemnastkę” uratowała marynarka wojenna i tak powstało F/A-18. W 1975 roku zamówiono 650 maszyn, z perspektywą na 1400 w sumie. Pierwsze wersje oznaczone były jako F-16A (jednomiejscowy) i F-16B (dwumiejscowy). 21 lipca 1980 roku nadano mu oficjalną nazwę “Fighting Falcon”, która jednak nie przyjęła się i występuje tylko w książkach. Piloci oraz obsługa naziemna przezwali F-16 po swojemu – “Viper”.

Od 1983 roku F-16 jest oficjalną maszyną zespołu akrobacyjnego USAF – Thunderbirds – stacjonującej w bazie Nellis. W 1992 roku F-16A wymieniono  na F-16C. Samoloty tego dywizjonu są pozbawione działka – w tym miejscu zamontowany jest generator dymu.

Operacje bojowe

F-16 jest od kilku dekad szeroko wykorzystywany w misjach bojowych. Swój chrzest przeszedł 28 kwietnia 1981 roku, kiedy to dwa izraelskie F-16 zestrzeliły dwa syryjskie śmigłowce Mi-8 nad Libanem. Niecałe 2 miesiące później miała miejsce spektakularna misja zniszczenia irackiego reaktora jądrowego Osirak, w której wzięło udział osiem izraelskich F-16.

Inne najważniejsze wydarzenia z udziałem F-16 to:

• 1982 – operacja Mole Cricket – jedna z największych bitew lotniczych w historii. Izrael utrzymuje, że zestrzelono wtedy 44 maszyny wroga.
• 1991 – Operacja Pustynna Burza – 249 maszyn F-16 łącznie wykonało wtedy 13340 misji bojowych, najwięcej ze wszystkich samolotów koalicji. Używały głównie pocisków AGM-65 Maverick, bomb Mk-82, 84, kasetowych i LGB z zasobnikiem LANTIRN. Siedem maszyn stracono.
• 1992 – zamach stanu w Wenezueli. Dwa F-16 strony rządowej ostrzelały z działek cele naziemne i strąciły AT-27 Tucano i dwa OV-10 Bronco
• 1994-1995/1999 – operacje na Bałkanach. F-16 brały udział w misji NATO podczas wojny w Jugosławii. Oprócz licznych ataków na cele naziemne, F-16 zestrzeliły łącznie 6 jugosłowiańskich J-21 za pomocą rakiet AMRAAM i Sidewinder. W 1999 roku ofiarą F-16 padł MiG-29. Dwie maszyny stracono przez pociski SAM SA-6 i SA-3.
• 1996 – konflikt o morze Egejskie – grecki Mirage 2000 zestrzelił F-16 tureckich sił
• 1999 – 2000 – wojna w Kosowie
• 2001 – 2021 – wojna w Afganistanie
• 2003 – 2016 – Inwazja na Irak
• 2006 – druga wojna w Libanie
• 2006 – dwa greckie F-16 przechwyciły tureckie RF-4 i ich eskortę – dwa F16. W rezultacie doszło do walki powietrznej pomiędzy F-16 bez użycia broni. Dwie wrogie maszyny jednak zderzyły się w powietrzu. Turecki pilot się katapultował, grecki zginął od obrażeń w czasie samego uderzenia w jego kokpit.
• 2011 – Libia – operacja Oddysey Dawn
• 2013 – wojna domowa w Syrii – działania tureckich F-16
• 2008 – czasy obecne – incydenty w Strefie Gazy
• 2020 – konflikt w Górskim Karabachu. Armenia twierdzi, że ich rozbity Su-25 został zestrzelony przez turecki F-16

Ciekawostki o F-16

• Podczas Pustynnej Burzy F-16 wzięły udział w największym nalocie tej wojny – Package Q. 19 stycznia 72 samoloty zaatakowało cele w centrum Bagdadu, za dnia. Do dziś jest to misja z największą ilością maszyn F-16 w historii. Dwa samoloty zostały strącone przez pociski SAM.
• F-16 zawdzięcza nieoficjalną nazwę “Viper” (ang. żmija) z dwóch powodów: popularnego w tamtych czasach serialu Battlestar Galactica, gdzie był statek kosmiczny o takiej nazwie, przypominający trochę F-16, oraz temu, że jego dziób rzeczywiście może się kojarzyć ze smukłym profilem atakującej żmiji
• F-16 przechodzi obecnie testy jako dron – maszyna atakująca cele naziemne i powietrzne bez obsady pilota w kabinie
• F-16 jest najpopularniejszym samolotem bojowym na świecie i drugą najpopularniejszą bojową maszyną latającą – wyprzedza go tylko śmigłowiec Black Hawk.
• Pod koniec lat 80 F-16 miały zastąpić samoloty wsparcia A-10. Powstał wariant A-16 ze zmianami w awionice i uzbrojeniu, ale ostatecznie okazał się zbyt słaby i zawodny na niskie i wolne latanie nad siłami lądowymi wroga. Podwieszany zasobnik z 4-lufową wersją działka A-10 powodował takie wibracje, że nie dało się celować. Pomysł porzucono.
• Podczas zamachu 9/11 dwa F-16 zostały awaryjnie skierowane do ewentualnego zniszczenia samolotu pasażerskiego United 93, jeśli ten zbliżyłby się do Waszyngtonu. Zaskoczeni piloci nie mieli uzbrojenia na pokładzie – mieli po prostu staranować liniowca w misji samobójczej. Ostatecznie do tego nie doszło, United 93 rozbił się w Pensylwanii na skutek działania pasażerów

DCS F-16C Viper – dziedzictwo

Moduł DCS F-16C Viper studia Eagle Dynamics to powrót po latach do maszyny, która była niezwykle popularnym tematem wielu symulatorów komputerowych w latach 90. Najsłynniejszą serią był cykl Falcon, który doczekał się aż czterech głównych odsłon. Ostatnia, Falcon 4.0, żyje do dziś dzięki pracy i wytrwałości fanów, którzy stworzyli i nadal usprawniają ogromną modyfikację o nazwie BMS.

Pierwszym znaczącym symulatorem F-16 na rynku był właśnie słynny Falcon od studia Sphere, Inc., który ukazał się w 1987 roku. Co ciekawe, to nie ta gra zapoczątkowała cały cykl Falcon. Za nieoficjalny, pierwszy tytuł z tej serii uznaje się F-16 Fighting Falcon na komputer MSX. Druga część z 1988 roku nosiła tytuł Falcon A.T. i oferowała lepszą grafikę na kartach EGA.

Rok później na rynek trafił F-16 Combat Pilot od studia Digital Integration. Była to pierwsza gra z namiastką dynamicznej kampanii. W 1997 to samo studio wydało zresztą nową wersję o nazwie iF-16, która nie zdobyła dużego uznania. Nieco mniej realistyczne symulacje F-16 wydało studio Novalogic pod nazwą F-16 Multirole Fighter oraz Electronic Arts – w tym przypadku F-16 był jedną z dostępnych maszyn w grze Jane’s USAF oraz Jane’s IAF. Niezbyt znaną pozycją jest Back to Baghdad, skupiająca się tylko na operacji Pustynna Burza.

Na osobną wzmiankę zasługuje Strike Commander – strzelanka w formie symulatora, w której F-16 było główną bronią dywizjonu najemników Wildcats. Gra miała filmową fabułę niczym z dobrego kina akcji, wątek ekonomiczny z kupowaniem pocisków, misje na całym świecie i zabójcze wymagania sprzętowe – nie mógł jej uciągnąć w więcej niż 20 klatkach nawet najdroższy wtedy komputer.

A zupełnie pierwszą grą z F-16 w roli głównej według Internetu jest F-16 High Performance Instrument Flight Simulator z 1983 roku na platformę RadioShack TRS-80 Color Computer (CoCo).

Ewolucja grafiki kokpitu F-16 w grach na przestrzeni lat

1983 F-16 High Performance Instrument Flight Simulator – Ken Elder, Randy Wright

1984 – F-16 Fighting Falcon – Gilman Louie i Les Watts

1987 Falcon – Sphere, Inc.

1988 – Falcon A.T. – Sphere, Inc.

1989 – F-16 Combat Pilot – Digital Integration Ltd.

1991 – Falcon 3.0 – Sphere, Inc.

1993 – Strike Commander – ORIGIN Systems, Inc.

1996 – Back to Baghdad – FAAC Incorporated, Digital Workshop Limited

1997 – iF-16 – Digital Integration Ltd.

1998 – Jane’s Combat Simulations: IAF Israeli Air Force – Pixel Multimedia, EA

1998 – F-16 Multirole Fighter – NovaLogic, Inc.

1998 – Falcon 4.0 – MicroProse Software, Inc.

1999 – Jane’s Combat Simulations: USAF United States Air Force – Pixel Multimedia, EA

Falcon BMS – Benchmark Sims

2019 – DCS F-16C Viper – Eagle Dynamics