Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II – pełna nazwa samolotu brzmi jak tytuł i imię jakiegoś króla, dlatego piloci nazywają go po prostu Warthog lub The Hog – czyli „świniak”, „wieprz” – z nastawieniem na afrykańskiego guźca raczej niż różowego prosiaczka. Nie chodzi tu tylko o dyskusyjną brzydotę samolotu na tle innych smukłych myśliwców, ale przede wszystkim o pewną tradycję. W ten sposób nazywane przez pilotów i obsługę były inne samoloty nieistniejącego już koncernu Fairchild Republic:
F-84 – „Hog”
F-84F – „SuperHog”
F-105 – „Ultra Hog”
Z kolei bojownicy atakowani przez A-10 nazywają je ” krzyżem diabła” (Devil’s Cross)

A-10 wszedł do służby w 1976 roku i jest jedyną maszyną w siłach powietrznych USAF przeznaczoną wyłącznie do misji bliskiego wsparcia CAS (Close Air Support), czyli pomocy oddziałom lądowym w ich walkach z wrogiem. Stworzono je głównie do niszczenia sił pancernych wroga i piechoty. Ich drugorzędne zadanie polega na kierowaniu innych samolotów do ataków na cele naziemne. Takie maszyny oznaczone są jako OA-10

O szczegółach i znaczeniu misji typu Close Air Support przeczytasz TUTAJ

Spis treści:
Konstrukcja samolotu A-10
Rola A-10 na polu walki
Historia operacji bojowych
Modernizacja A-10A do A-10C
Malowanie A-10
A-10C Warthog i A-10C Tank Killer 2 – różnice w modułach DCS World
Lista uzbrojenia samolotu A-10C w DCS World

Konstrukcja samolotu A-10

Niezbyt elegancka konstrukcja samolotu to wynik dobrze przemyślanego projektu, którego celem było przede wszystkim umożliwienie przetrwania A-10 na polu walki. Jest to szczególnie istotne w czasie misji CAS, kiedy samoloty muszą latać nisko i wolno, wystawiając się na wszelki wrogi ostrzał.

Dwa silniki zostały umieszczone poza kadłubem i jak najdalej od siebie, by w razie zniszczenia jednego, kluczowe systemy oraz drugi silnik pozostały sprawne. Dodatkowo znajdują się one w miejscach, gdzie z wielu kątów patrzenia są osłonięte pozostałymi elementami płatowca, a ogon zakrywa jeszcze falę ciepła, na którą kierują się niektóre pociski przeciwlotnicze. Sam ślad termiczny z silników został dodatkowo zredukowany przez odpowiednią konstrukcję turbin.

Wszelkie przewody idące z kokpitu do elementów sterujących są od siebie odpowiednio odseparowane, by ewentualny ostrzał zniszczył tylko jeden z nich, a nie wszystkie od razu. Pilot może też na swoim panelu Emergency Flight Control zamknąć dopływ płynu hydraulicznego w poszczególnych sekcjach, by zapobiec wyciekom całego zapasu.

Wreszcie, cała kabina pilota to tytanowa wanna zdolna wytrzymać ostrzał z każdego możliwego kalibru broni przeciwlotniczej aż do 105mm, a przednia część owiewki to szkło kuloodporne zatrzymujące kule kalibru 23mm.

Jednym z podstawowych systemów obrony A-10 jest zasobnik z zakłócaczem elektronicznym ECM, jak AN/ALQ-184. Co ciekawe, jest to jedyny podwieszany pod skrzydłem element, którego nie można odrzucić w razie awarii (jettison) razem z resztą uzbrojenia. Jego konstrukcja, czyli metody zakłócania wrogich pocisków i radarów są ściśle tajne, a to sprawia, że nie można ryzykować, by zasobnik ECM dostał się w ręce wroga. Stanowi to pewien kłopot dla pilotów, bo pozostawienie 500 funtowego elementu pod jednym skrzydłem sprawia, że samolot jest trudny w pilotażu nawet bez dodatkowych uszkodzeń.

Podstawowym uzbrojeniem A-10 jest słynne działko Gatling GAU-8/A Avenger z pociskami, które zawierają zubożony uran zdolny przebić pancerz czołgu. Cały samolot jest generalnie obudową oraz transporterem dla tej armaty. Pomimo tego faktu, główną bronią Warthoga w boju są pociski AGM-65 Maverick. Zapewniają one większą precyzję ataku oraz pozostanie w bezpiecznej odległości od celu. W czasie wojny w Zatoce Warthogi wystrzeliły 90% Mavericków użytych w operacji, uzyskując ponad 95% skuteczności trafień.

Rola A-10 na polu walki

W czasie Zimnej Wojny piloci A-10 byli przygotowywani do niszczenia sowieckich czołgów nad lesistymi terenami Niemiec, Francji i innych państw sąsiadujących. Uczono się latać nisko i wolno, wykorzystując przewagę terenu na swoją korzyść. Piloci A-10 nigdy nie latają samotnie – zawsze w parach lub czwórkami.

W momencie wybuchu wojny w Zatoce taktyka ta musiała się zmienić. Płaski teren pustyni wymusił latanie wysoko, na pułapie 20000-25000 stóp i przeprowadzanie ataków z lotu nurkowego pod wysokim kątem.

Takie bombardowania również rozpoczynały się relatywnie wysoko, najniżej na 15000 stóp, by zacząć wznoszenie jeszcze poza zasięgiem działek AAA. Każdemu wejściu nad teren zagrożenia i opuszczaniu rejonu nad celem towarzyszył „jinking”, czyli serie nieprzewidywalnych manewrów w różne strony. Dla laika mogło to nawet wyglądać, jakby pilot był kompletnie pijany lub zupełnie nie panował nad maszyną. W czasie zwalniania bomb wypuszcza się jeszcze w razie czego ładunek flar i chaff, które piloci nazywają w swoim żargonie „śmieciami” (junk).

Największym zmartwieniem pilotów A-10 jest jednak nie przetrwanie na polu walki, a groźba ostrzelania własnych wojsk. Misje typu CAS wymagają prowadzenia ognia tuż obok własnych oddziałów lub sojuszników i bardzo łatwo tu o pomyłkę lub ofiary, które przypadkowo znalazły się w polu rażenia broni. Ryzyko jest na tyle duże, że przypadki „friendly-fire” zdarzały się. W 1991 roku A-10A zaatakował brytyjskie bojowe wozy piechoty FV 510 Warrior, zabijając dziewięciu żołnierzy. Anglicy zostali ostrzelani przez A-10C również podczas inwazji na Irak w 2003 roku.

Jeden z najpoważniejszych incydentów miał miejsce podczas bitwy o miasto An-Nasirija. 23 marca 2003 roku dwa samoloty A-10C Gwardii Narodowej Pensylwanii zaatakowały kolumnę wozów AAPV-7A1 kompanii Charlie Piechoty Morskiej. W pierwszym ataku, po serii z działka Avenger zginął jeden z Marinesów, a w wyniku kolejnych nawrotów prawdopodobnie aż siedemnastu żołnierzy.

A-10 zostały wezwane przez kontrolerów z kompanii Bravo, którzy znajdowali się w zupełnie innym rejonie miasta i nie mieli pojęcia o pozycji drużyny Charlie. Późniejsze śledztwo wykonano bardzo niedbale, bez chęci wyjaśnienia całej sprawy, a taśmy video nagrywające atak na pokładzie A-10 „wyparowały” bez śladu. Bitwa o An-Nasirijję była jedną z najkrwawszych podczas inwazji 2003 roku. To właśnie tam doszło do pojmania szeregowej Jessiki Lynch, co skończyło się ogromną i niezwykle kontrowersyjną akcją ratunkową (możesz o niej poczytać TUTAJ).

Samoloty A-10 początkowo nie były zbyt mile widziane przez wojskowych oficjeli w armii USA, ale zdanie zmieniono, gdy dowiodły swojej przydatności w konfliktach po roku 1989. Nie przydały się w roli, do której zostały zaprojektowane, czyli zatrzymania inwazji Układu Warszawskiego na NATO, ale później okazały się po prostu niezbędne.

Historia operacji bojowych

W czasie operacji Pustynna Burza A-10A zniszczyły 900 irackich czołgów, 2000 innych pojazdów oraz 1200 jednostek artylerii. Wtedy doszło także do pierwszego zwycięstwa air-to-air, gdy A-10 za pomocą działka strącił lecący śmigłowiec. Cztery samoloty stracono przez rakiety SAM, dwa zdołały wrócić do bazy mimo uszkodzeń, które wykluczyły maszyny z prób remontu. Kilka innych przetrwało awaryjne lądowania i wróciło do służby. A-10 wykonały łącznie ponad 8100 misji w czasie Pustynnej Burzy.

Później, w 1995 roku, były wykorzystywane w nalotach na siły Serbów w byłej Jugosławii, a w 1999 w czasie operacji w Kosowie. W marcu 1999 roku A-10 eskortowały śmigłowce w czasie poszukiwań pilota zestrzelonego F-117A.

Początek XX wieku to niezliczone misje w Afganistanie, Iraku i innych teatrach działań na Bliskim Wschodzie. W latach 2009-2012 A-10 latały nawet 30 tysięcy misji bojowych rocznie (głównie CAS), ustępując jedynie maszynom F-16C. W 2018 roku A-10 powróciły do Afganistanu, by ponownie wykonywać misje Close Air Support.

Z samolotem A-10 związany jest także dość przykry i nieprzyjemny incydent. 2 kwietnia 1997 roku jeden z pilotów z bazy z Kolorado rozbił się w tajemniczych okolicznościach. Wszystko wskazuje na to, że użył A-10 do popełnienia samobójstwa. Po tankowaniu w powietrzu odłączył się od formacji i poleciał w stronę gór. Świadkowie donoszą, że leciał świadomie, omijając gęstsze chmury, miał też wyłączony transponder. Rozbił się w górach około 160 kilometrów od Denver, mając paliwa na zaledwie 2-3 minuty lotu. Nigdy nie znaleziono ładunku bomb Mk-82, które miał ze sobą, choć świadkowie donosili o głośnej eksplozji w czasie katastrofy.

Modernizacja A-10A do A-10C

W 2005 roku rozpoczęto program modernizacji wszystkich samolotów A-10A do wersji C. Otrzymały m.in. dwa kolorowe ekrany MFCD, lepszy system kontroli ognia oraz zakłócania elektronicznego, system wymiany danych Link-16, zasobnik celowniczy Litening, możliwość operowania w każdych warunkach pogodowych, drążek z samolotu F-16 oraz przepustnicę z F-15. W 2010 roku doszedł do tego jeszcze zintegrowany celownik na wyświetlaczu nahełmowym HMIT i zasobnik celowniczy Sniper. W nowe wersji samolot może przenosić znacznie większy wachlarz uzbrojenia, łącznie z bombami naprowadzanymi laserem i systemem GPS.

Malowanie A-10

Przez ponad dekadę samoloty A-10 nosiły głównie barwy zielonego kamuflażu typu „Woodland”, z przeznaczeniem do działań nad lasami Europy Zachodniej w razie wojny NATO z Układem Warszawskim. Maszyny tego typu stacjonowały w Anglii i Niemczech. Woodland miał je chronić przed wypatrywaniem z góry przez wrogie samoloty.

Gdy groźba wojny w Europie minęła, a faktem stały się operacje nad terenem pustynnym, priorytetem stało się ukrycie samolotu przed wypatrzeniem z ziemi. Wszystkie A-10 zostały przemalowane w dwa odcienie szarości kamuflażu o nazwie „Compass Ghost”. Wiele samolotów posiada także czarne owalne pole w miejscu przedniego podwozia. To tzw. „fałszywa owiewka”, która ma zadanie zmylić obserwatora z ziemi co do pozycji i następnego manewru samolotu. A-10 są chętnie ozdabiane tzw. „nose-art”, czyli motywem graficznym na dziobie samolotu w postaci paszczy rekina, kłów dzika i innych.

A-10C Warthog i A-10C Warthog II -Tank Killer – różnice w modułach DCS World

A-10C Warthog to jeden z najstarszych modułów DCS World. Jest kompletny, posiada dużą bazę pojedynczych misji, lekcje treningowe oraz jedne z najlepszych kampanii fabularnych. Niedawno doczekał się odświeżenia kokpitu o zupełnie nowy model 3D oraz tekstury.

A-10C Warthog II – Tank Killer to sequel Warthoga, bazujący na tej samej podstawie. Jest trochę bogatszą wersją pierwszej odsłony i stanowi odrębny samolot w kolekcji nawet w przypadku posiadania Warthoga. Do wszystkiego, co jest w Warthogu dodano:
– tekstury wytartych, używanych materiałów w kokpicie
– ładniejszy zewnętrzny model 3D z większą ilością detali
– rakiety HYDRA kierowane laserem
– AGM-65L naprowadzany laserem
– bombę GBU-54 naprowadzaną laserem i GPS
– SCORPION – celownik nahełmowy wyświetlający m.in. obraz z zasobnika celowniczego przed oczami
– radio ARC-210 (w przyszłości)

Poradnik do A-10C opiera się na wersji Warthog II Tank Killer, jednak praktycznie wszystko odnosi się tak samo do modułu Warthog, z wyjątkiem broni i systemów wymienionych wyżej.

W DCS World znajdziemy jeszcze A-10A – poprzednią wersję samolotu, używaną podczas operacji Pustynna Burza. To starszy, bardziej analogowy model, bez możliwości używania wielu typów broni inteligentnej, z wyjątkiem pocisków Maverick. W DCS World istnieje w formie uproszczonej, bez klikalnego kokpitu. Żaden wpis poradnikowy A-10C nie odnosi się do A-10A i nie da się przenieść do niego tych samych procedur z wyjątkiem absolutnych podstaw, np. rozmieszczenia informacji o locie na wyświetlaczu HUD.

Lista uzbrojenia samolotu A-10C w DCS World

Działko

Model	Kaliber	Amunicja
GAU-8/A AVENGER	30 mm	CM – Combat Mix (1 pocisk zapalający HEI na 5 pocisków penetrujących pancerz API) HEI – High Explosive Incendiary (pociski zapalające, eksplodujące) TP – Target Practice (treningowa)

Rakiety niekierowane HYDRA 70

Typ	Rodzaj głowicy
MK5	High Explosive Anti-Tank (przeciwczołgowa)
MK61	Inert (nieaktywna – treningowa)
M151	Anti-personnel, fragmentation (odłamkowa, przeciwpiechotna)
M156	White Phosphorus (biały fosfor, dymna)
WTU1B	Inert (treningowa)
MK1	Practice (treningowa)
M274	Smoke marker (treningowa, marker dymny
M257	Parachute-retarded illumination (flara oświetlająca na spadochronie)

Rakiety APKWS (HYDRA) naprowadzane laserem (tylko Tank Killer)

Typ	Rodzaj głowicy
APKWS HE	High Explosive – eksplodujące
APKWS MPP	Multi Purpose Penetrator – ogólnego przeznaczenia

Bomby niekierowane

Model	Waga	Uwagi
Mk-82	500 funtów	Ogólnego przeznaczenia
Mk-82 AIR	500 funtów	Spadochron hamujący
Mk-84	2000 funtów	Ogólnego przeznaczenia
CBU 87	950 funtów	Kasetowa – 202 bombletki aktywowane na ustalonej wysokości. Przeciwpiechotna lub cele słabo opancerzone
CBU 97	1000 funtów	Kasetowa. Ładunki przeciwpancerne naprowadzane na podczerwień. Przeciwczołgowa

Bomby kierowane laserem

Model	Waga	Uwagi
GBU-10 Paveway II	2000 funtów	Duże cele: mosty, bunkry, hangary
GBU-12 Paveway II	500 funtów	Małe cele: czołgi, pojazdy
GBU-54	500 funtów	Dodatkowe naprowadzanie GPS przy złej pogodzie (tylko Tank Killer)

Bomby kierowane GPS

Model	Waga	Uwagi
GBU-38 JDAM	500 funtów	Mk-82 + GPS
GBU-31 JDAM	2000 funtów	Mk-84 + GPS
GBU-54	500 funtów	Dodatkowe naprowadzanie laserem dla celów ruchomych (tylko Tank Killer)
CBU-103	950 funtów	kasetowa, CBU-87 + system naprowadzania na lokację celu
CBU-105	1000 funtów	kasetowa, CBU-97 + system naprowadzania na lokację celu

Pociski kierowane AGM-65 Maverick

Typ	Waga głowicy	Rodzaj naprowadzania
D	125 funtów	IR – podczerwień
G	300 funtów	IR – podczerwień
H	125 funtów	EO – elektro-optyczny
K	300 funtów	EO – elektro-optyczny
L	300 funtów	L – laserowy
TGM		treningowa wersja danego typu
CATM		treningowa wersja danego typu

Pociski powietrze-powietrze SIDEWINDER

Model	Uwagi
AIM – 9 L	starsza wersja
AIM – 9 M	nowsza wersja, lepsze parametry
CAP – 9 M	treningowy

Pozostałe podwieszenia

Nazwa	Rola
AN/AAQ-28 Litening	Zasobnik celowniczy, kamera TV, IR, wskaźnik laserowy
ALQ-131	zasobnik przeciwdziałania elektronicznego
ALQ-184	zasobnik przeciwdziałania elektronicznego, bardziej efektywny i aerodynamiczny niż 131
AN/ASQ-T50 TCTS	Rejestrator manewrów powietrznych ACMII, Tacview „w realu”
BRU-42 LS	Montaż potrójnego ładunku pod pylonem
MXU-648 Travel Pod	Bagażnik podróżny
TK600 Fuel Tank	Zewnętrzny zbiornik paliwa, nie zabierany na misje, tylko do relokacji samolotów
SUU-25	zasobnik z flarami iluminacyjnymi LUU-2 i LUU-19

Bomby treningowe

Typ	Odpowiednik
BDU-50LD	Mk-82
BDU-50HD	Mk-82 AIR
BDU-33	miniaturowa z balistyką większej bomby
BDU-50LGB	GBU-12